Vitan

Vitan: Seyðabrævið
22-11-2012
Seyðabrævið er elsta miðaldarrit sum vit eiga í Føroyum. Vanliga uppfatanin er, at tað er ein rættarbót, sum var givin Føroyum, men so er ikki!

Ein vanliga uppfatan av Seyðabrævinum hevur verið, at tað er ein rættarbót, sum varð givin Føroyum orsakað av at norsku lógirnar ikki passaðu til føroyskar umstøður, fyrst og fremst tí at Føroyar eru annarleiðis landafrøðiliga, og tí at føroyskt seyðahald hevði ment seg annarleiðis. Orsakað av hesum vendu føroyingar sær til Hákun Magnusson kong og bóðu hann um at fáa eina rættarbót. Hann vendi sær síðani til Erlend biskup og Sjúrð, løgmann í Hetlandi, at seta saman eina lóg, sum passaði betur til føroyskar umstøður.

Men í nyggjari greining av Seyðabrævinum, sum Oddur á Lakjuni, søgufrøðingur við sergrein í norðurlendskari miðaldarsøgu, vísir hann á, at tað vóru aðrar umstøður og tilelvingar, enn at norsk lóg ikki passaði til føroyskar umstøður, sum vóru orsøk til, at Seyðbrævið varð skrivað. Oddur vísir á, at Føroyar høvdi, aðrenn Seyðabrævið varð skrivað, egnu lógbók viðvíkjandi seyðahaldi í Føroyum, sum virkaði væl áðrenn norsk lóg kom alment í gildi í Føroyum.
 

Hoyr sendingin um Seyðabrævið her:

Vitan

Vitan er sending, har Kári Sólstein fer í dýpdina við einum ávísum evni og tosar við serfrøðingar um tað. Hetta er sendingin, har serfrøðin fær gott pláss, og evni verða útbreidd. Ætlanin við sendingini er at loyva serfrøðingum og granskarum framat at dýpa sína vitan á ein fólksligan hátt, umframt at skapa virðing fyri gransking í Føroyum. Evni í sendingini eru alt frá tara til krabbamein.
Hví hvurvu norðbúgvarnir í Grønlandi? Tað er ein av størstu gátunum í søguni. Nýggj gransking kann kanska geva eina ábending um, hvat hendi.
16-11-2022
Sjálvt um alheimsupphitingin helt uppat í morgin, so hevði havið um allan knøttin hildið fram at hækka
15-09-2022
Tað var ógvuliga heitt í Evropa í summar. Áir tornaðu, skógareldar herjaðu, og fólk vóru um at ganga frá verðini. Orsøkin til ógvusliga hitan var jetstreymurin, sum klovnaði
13-09-2022
Tveir fyrilestrar um avbjóðingar og møguleikar í kristnari náttúrufatan.
17-06-2022
Nýggja føroysk gransking vísir, at hevur tú ávísar broytingar í íleguni APOE4, so ert tú í størri vanda at fáa sjúkuna Alzheimers.
16-05-2022
Søgn í Vágum sigur frá einum stórum vatni, sum lá tætt við Fjallavatn, sum hvarv.
15-02-2022
Arbeiðið at høvuðsumvæla Stokkastovuna í Tinganesi er farið í gongd
20-01-2022
Granskarara úr USA og Føroyum hava kannað DNA í legugrýtinum í Eiðisvatnið, og har sæst, at fyrstu seyðirnir komu har um ár 500.
16-12-2021
- Vit vita ikki, hvat hetta er fyri eitt signal, sigur David Kaplan, ið granskar løgna signalið úr rúmdini.
26-10-2021
Vit hava tikið tær fyrstu kjarnuroyndirnar og goymt tær í rovaranum, sigur Kathryn Stack frá NASA.
05-10-2021
Ann Sølviu Selmarsdóttir Purkhús, fornfrøðingur, hevur staðfest, at átta víkingagravir eru funnar í Føroyum.
28-09-2021
Fjarstýrdi rúmdarbilurin Perseverance lendi á Mars í februar. Hann er sendur til gongustjørnuna at kanna, um tað einaferð hevur verið lív á Mars.
01-04-2021