Kjarnorka.

Orðið vekir minnir um rund gul klistrimerki við orðunum Nei takk, skrivað á, og minnir um tíðindasendingar um Tjernobyl, Fukushima og um avtalur við Iran.

Men hinvegin er tað eisini ein grøn orkukelda í eini tíð, har mong leita við ljós og lykt eftir alternativum orkukeldum, til olju, kol og gass.

Spurningurin um kjarnorku hevur lyndið til at býta fólk í tveir bólkar. Tey, sum síggja eina grøna orkukeldu, og tey, sum síggja dálkingina og vandarnar og als ikki halda, at tað er so grønt. 

Tað eru í dag fleiri enn 440 kjarnorkuverk kring allan heim, og í nøkrum londum er kjarnorka ein stórur partur av orkuframleiðsluni, mest í Fraklandi, har 70% av samlaðu orkuframleiðsluni kemur frá kjarnorku.

Men í Týsklandi er hugburðurin til kjarnorku ein annar. Har eru tey við at útfasa tey fáu kjarnorkuverkini, sum eftir eru, og átta av 17 kjarnorkuverkunum vóru afturlatin eftir vanlukkuna í Fukushima í 2011.

Týskarar øtaðust avleiðingarnar av vanlukkuni í Fukushima í Japan, sum var lagt í oyði, tá ein flóðalda skolaði inn yvir kjarnorkuverkið eftir ein jarðskjálvta. Upp ímóti 1/4 av orkuni í Týsklandi kom áðrenn hetta frá kjarnorku. Nú eru tað um 10 prosent frá seks virknum kjarnokruverkum, og tá hetta árið er av, verða trý kjarnorkuverk aftrat latin aftur.

Kjarnorkuverkini virka í roynd og veru orku á sama hátt, sum eitt dampverk. Vatn verður hitað upp, og dampurin fær turbinur at mala, sum síðani skapa orkuna. Hitin í vatninum kemur frá tí orkuni sum verður leysgivin, tá ið uran-atomini vera kloyvd, tilgongdin, sum á fakmálið verður kallað fissión.

Men í hesi tilgongdini er eisini eitt avlop - kjarnorkuburturkast. Hetta er ein av teimum stóru spurningunum, tá ið tað kemur til kjarnorku, tí burturkastið er geislavirkið, og verður tað í nógv ár. Fleiri túsund ár. 
Tað skal tí ikki goymast væl og virðiliga nú, men eisini fyri komandi ættarlið.

Tað eru tískil viðurskifti, sum bæði tala fyri og ímóti kjarnorku. Tað er ein grøn orkukelda, og nøkur vilja vera við, at tað er tann minst dálkandi orkukeldan fyri hvønn framleiddan kilowatt-tíma.

Hinvegin eru avbjóðingar við burturkastinum, tað er dýrt at koma í gongd við, og so er tað eisini spurningurin um uran.

Men hvat skulu Føroyar gera? Vit skulu leggja um komandi árini, men eigur kjarnorka at vera ein partur av grønu kósini í Føroyum?

Johan Dahl, tinglimur fyri Sambandsflokkin, og Hervør Pálsdóttir, tinglimur fyri Tjóðveldi, skifta orð um kjarnorku í útvarpsstovuni.

Eisini tosa vit við Guðruna Zachariasen, kommunulækna, um influensu og influensukoppseting. 

Hetta er tíðin, tá nógv fólk leggjast við influensu. Í ár kanska enn meiri enn vanligt, tí koronu-frástøðan seinasta árið hevur havt við sær, at vit eru vorðin meiri móttakilig fyri influensuvirusinum. Tí er hetta eisini tíðin, tá summi fáa í boði eina influensukoppseting.  

Luttakarar: Johan Dahl, Hervør Pálsdóttir og Guðrun Zachariasen.

Sendingina gjørdu Tróndur Olsen og Arnfríð Joensen Dahl, sum eisini var redaktørur.