Góðan morgun Føroyar

Elvir gangur til demens?
23-11-2022
Tann spurningin setur nýggj gransking, sum sigur, at gangur neyvan er meginorsøkin til demens, men mest sannlíkt er gangur viðvirkandi, saman við óhepnum lívsvanum og ílegum.

2 milliónir fólk, 60 ár ella eldri, og sum búðu í Danmark millum 2004 og 2017, vóru partur av hesi kanning. Granskararnir funnu so øll tey av hesum, sum høvdu fingið diagnosuna demens (bæði Alzheimers demens og onnur sløg av demensi) umframt, funnu granskararnir fram til, hvussu leingi tey høvdu búð ymsastaðni og hvussu nógv óljóð var á hesum matriklunum.

Tað vísti seg so, at tey, sum høvdu búð í 10 ár á støðum  við nógvum óljóði frá ferðsluni, høvdu oftari demenssjúku enn fólk, sum høvdu búð í minni gangi. Kanningin samanbar bæði gang frá bilum og frá jarnbreytum, og úrslitið var tað sama.

 

Felagið Heimafriður hevur fleiri ferðir víst á, at gangur frá skipum er órógvandi

 

Ringt at siga hvørjar orsøkirnar eru

Hvørjar orsøkirnar eru til hetta samband, er ilt at siga, men her eru nøkur boð: Gangur er strongdarelvandi og tað merkir, at ymisk hormon í likaminum verða slept út í blóðið – tað kann í sjálvum sær ávirka æðralagið, og hava millum annað hækkað blóðtrýst við sær, umframt æðrakálking. Óljóð kann eisini ávirka svøvnlagið, bæði hvussu langur náttarsvøvnurin er og hvussu góðskan av svøvninum er (hvussu fast vit sova).

 

Pál Weihe, arbeiðsmedisinari, hevur hugt upp á kanningina um gang og demens

 

Gangur er sjálvandi ikki meginorsøkin til demens, men mest sannlíkt er gangur viðvirkandi, saman við óhepnum lívsvanum og ílegum. 

Hoyr Pál Weihe greiða frá um kanningina og hvørjar tankar hann hevur gjørt sær um evnið.

Kelda: Alzheimersfelagið

Góðan morgun Føroyar

Góðan morgun Føroyar er á skránni gerandismorgnar frá klokkan 7:35 til 9:50. Sendingin loftar aktuellum evnum, hevur fastar tættir og leggur upp til interaktivitet. Alt er kryddað við tónleiki, nýggjum og eldri.   Samband: gmf@kvf.fo, telefonnummar +298 347500 Góðan morgun Føroyar á Facebook (letur upp í nýggjum kaga)
Veðrið, samarittar og Sinnibati Ung
18-03-2024
Veðrið, kapping, heimsmeistari í inniróðri, ólavsøkukabarettin
15-03-2024
Veðrið, slipsið hjá Williami Heinesen, sangleikurin 'Vakurleikin & Beistið"
14-03-2024
Hoyr alla sendingina
13-03-2024
Veðrið, ársins sjúkrarøktarfrøðingur, Terji Rasmussen og ein nýggjur sangur, bókaútsøla og javnstøða í fótbólti eru evnini hesa ferð
12-03-2024
Veðrið, bjargingarvestur
11-03-2024
Veðrið, Susi & Jákup á Borg, kvinnur kyn og kynslív, ársins útvarpshitt
08-03-2024
Veðrið, økt ferðsla í Sandoynni, tónleikatiltak í Varpinum
07-03-2024
Chipmerkt djór, veðrið, sjóvinna, øðrvísi syskin, ársins útvarpshit top 10
06-03-2024
Millum tey mongu brøvini, sum komu undan kavi í London í farnu viku, eru nógv brøv skrivað av privatpersónum, og hesi eru meira forkunnug.
05-03-2024
Veðrið, komið øll við framsýning, kvinnan í kirkjuni, søgulig brøv, ljóðbøkur
05-03-2024
Bókasavnið í Skúlanum við Streymin skipar í hesum døgum fyri øðrvísi lesiátaki
04-03-2024