Málteigurin

Falskir vinir í málinum
06-04-2021
At tvey orð eru 'falskir vinir' vil siga, at tvey orð, sum líkjast, hava hvør sína merking á ymsum málum

'Eg spottaði hana í gjár'.

Summi høvdu øtast við og spurt hví, meðan onnur høvdu spurt hvar?

Hetta er dømi um enskt orð, 'to spott', og føroyskt orð, at spotta, sum líkjast, men hava fullkomuliga hvør sína merking. Falskir vinir, sum tað eisini verður kallað.

'Falskir vinir' elva ofta til misskiljingar, og enn verri verður tað, tá ið eitt orð úr einum øðrum máli verður tikið inn í eins egna mál, sum longu hevði orðið frammanundan, men við heilt aðrari merking, greiðir Elin Henriksen, málkøn, frá.

- At spotta er tað sama sum at háða, halda fyri gjøldur. Men enska spotta er komið inn við merkingini at leggja til merkis, at vera var við, at bera eyga við, sigur hon.

 

Við Tórði á túri

Lurtari spyr, um heitið á sendingini, Við Tórði á túri, í útvarpinum er rætt. Elin Henriksen sigur, at heitið á sendingini kann verjast sum orðaspæl.

- Vit hava samansetingina 'á túri' í orðingum, har fólk fara til skips: 'teir eru á saltfiskatúri' - 'koma heim av túri'. 'Túrarnir' hjá Tórði eru tó sum oftast uppi á landi. Vit kundu eisini sagt 'Við Tórði á ferð', men so missa vit rytmu og stavrím.

 

Málburður í miðlunum

Nakrar orðingar úr miðlunum eru eisini til viðgerðar, so sum seta á stovn, ikki nakra og dupult so fá.

Harafturat verður navnið á nýggjum depli til stutttíðarpláss til eldri fólk eisini umrøtt.

Navnið á deplinum er URD, og tað kemur av orðunum umlætting, rehabilitering og depil.

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Hóast 'tá' líkist nógv 'tá ið' og verður brúkt oftari og meira enn 'tá ið', so er munur á hesum. Vit eiga at skilja ímillum 'tá' og 'tá ið', sigur Elin Henriksen, málkøn
11-12-2023
Tað er munur á at leggja hond á og hondina á. Tað fyrra merkir harðskapur uttan so at tilskilað verður, hvørs hond talan er um. Til dømis prestsins hond
04-12-2023
Eitt av evnunum í dagsins sending er, hví tað eitur hálvhosur. Hoyrið Elina Henriksen greiða frá áhugaverdu søguni um hálvhosur
29-11-2023
Lurtari spyr, um orðið flóvur er føroyskt ella ikki, og hvussu tað stavast, um so er
20-11-2023
Á føroyskum eru nógv starvs- og útbúgvingarheiti kallkyn, og tað noyðast vit at góðtaka, heldur Elin Henriksen, málkøn
13-11-2023
At framleiða verður meira og meira brúkt, meðan onnur vanlig orð verða skúgvað til viks, heldur lurtari
06-11-2023
Vit eru farin at skriva -u har, sum -i eigur at vera. Dømi sum enduliga, náttuna og hurðuna vísa eina ovurnýtslu av -u
31-10-2023
Tað er stórur merkingarmunur, tá ið tosað verður um eitt lið, sum hevur tapt fyri einum liði ella tapt fyri eitt lið. Her sæst væl, hvussu nógv røtt bending hevur at siga
23-10-2023
Tað er vorðið vanligari at siga hækkar og lækkar enn fyrr. Ivast tú, sig so heldur veksur og minkar enn hækkar og lækkar, sigur Elin Henriksen, málkøn
16-10-2023
Í orðum sum tøkulag og tøkugjald kemur orðið, tøku-, av orðinum taka. Sagnorðið verður gjørt um til eitt navnorð og sett saman við øðrum
09-10-2023
Í gomlum døgum stýrdu fyrisetingarnar millum, til, vegna, innan, uttan hvørsfalli, men í dag stýra tær eisini hvønnfalli - tó ongantíð hvørjumfalli
02-10-2023
Á føroyskum eitur einki voksin ella voksið, tá ið vit tosa um vøkstur. Børnini eru vaksin síðan seinast, og talið er vaksið, staðfestir Elini Henriksen
25-09-2023