Málteigurin

'Baby' hóskar ikki til føroyska málið
10-05-2021
Enska orðið, baby, passar hvørki til føroyska bending ella staving, og tí riggar tað stak illa at brúka á føroyskum

Mammudagurin er farin framvið, og í dagsins Málteigi seta vit sjóneykuna á orð sum fødsil, baby, babyshower, uppáveginsklæði, amma, móðurkaka og jarðarmóður.

'Vit skulu hava eitt baby', ella 'mamma hevur baby í búkinum'. Hesar orðingar eru javnan at hoyra.

- 'Baby' hóskar hvørki til føroyska stavseting ella bending, sigur Elin Henriksen, málkøn.

Hon leggur afturat, at skal orðið skrivast, so verður tað 'beybi', men hvat kyn er tað, og hvussu eitur tað bundið ella í fleirtali?

Hvørkikyn: eitt beybi - beybið tað - fleiri beybi(r) - øll beybini (bendist sum kvæði)
Kallkyn: ein beybi - beybin hann - fleiri beybar - allir beybarnir (bendist sum risi)
Kvennkyn: ein beybi - beyban hon - fleiri beybur - allar beyburnar (bendist sum oyri)

- So skjótt, sum vit royna at benda orðið, 'beybi', hoyra vit, hvussu illa tað hóskar til føroyskt, staðfestir Elin Henriksen og nevnir fleiri dømi um føroysk orð, ið kunnu brúkast ístaðin: Nýføðingur, pinkubarn, reivabarn, smábarn, beiggi, didda.

 

Skotbrá, skotsmál og spilt mjólk

Bland tykist at vera komið í millum orðini skotbrá og skotsmál. Tey líkjast eitt sindur, men merkingin er fullkomuliga hvør sín.

Skjótt sagt merkir skotbrá eitt lítið bil, meðan skotsmál hevur við ummæli at gera.

Tað loysir seg ikki at gráta yvir spilta mjólk.

Hetta er danskt orðatak, sum er týtt beinleiðis til føroyskt, men 'spildt mælk' á donskum er ikki spilt mjólk á føroyskum.

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Í orðum sum tøkulag og tøkugjald kemur orðið, tøku-, av orðinum taka. Sagnorðið verður gjørt um til eitt navnorð og sett saman við øðrum
09-10-2023
Í gomlum døgum stýrdu fyrisetingarnar millum, til, vegna, innan, uttan hvørsfalli, men í dag stýra tær eisini hvønnfalli - tó ongantíð hvørjumfalli
02-10-2023
Á føroyskum eitur einki voksin ella voksið, tá ið vit tosa um vøkstur. Børnini eru vaksin síðan seinast, og talið er vaksið, staðfestir Elini Henriksen
25-09-2023
Tað er ymiskt, hvørjum føllum ymisk sagnorð stýra. Uttan at hugsa okkum um siga vit at vaska bilin, men vaska barninum. Hví er tað so? Elin Henriksen greinar sagnorð og føll
18-09-2023
Orðini sjálv/ur og einsamøll/mallur verða ofta blandað. Ert tú sjálv inni, ella ert tú einsamøll inni? Elin Henriksen, málkøn, greinar munin
11-09-2023
Tá ið vit vísa tolsemi, eru vit rúmlig og góðtakandi, meðan tol merkir at vera tolin. Hesi bæði, tol og tolsemi, verða ofta blandað
04-09-2023
Ynskisháttur verður so at siga bert brúktur í føstum orðasambondum, og tí er næstan altíð talan um boðshátt, sum hevur ð í fleirtali. Latið bara vera við at hugsa um ynskishát
26-06-2023
Fyrr hóskaði myndin av pisu sera væl til føroyskar studentar, tí tey ungu vóru klár at fara á flog úr reiðrinum til Danmarkar at lesa víðari. Myndin er øðrvísi í dag
19-06-2023
At vakna upp og steingja upp eru dømi um danismur, tí á føroyskum siga vit vanliga, at vit vakna, og vit steingja. Einki upp verður lagt afturat
12-06-2023
Størsti parturin av sendingini er um danismur. Orðingar sum "hetta skal síggjast í ljósinum av", "Føroyar eru komnar í ringt ljós" og aðrar eru til viðgerðar
05-06-2023
At vera borin halakukk er vanlig orðing á føroyskum. Vit tosa um upprunan til orðið
22-05-2023
Lurtari spyr, nær vit brúka orðið, longur, og nær vit brúka orðið, longri. Mállærureglurnar eru greiðar, men ikki allir málfrøðingar eru samdir
15-05-2023