Málteigurin

Petur og Brandur hava hvør sítt bendingarmynstur
13-09-2021
Hví bendist Brandur: Brandur, Brand, Brandi, Brands, men Petur bendist ikki Petur, Pet, Peti, Pets. Talan er um hvør sítt bendingarmynstur, sigur Elin Henriksen, málkøn

Tað ber illa til at siga 'hví', annað enn at talan er um ymiskar bendingar, tá tað snýr seg um, hvussu nøvn sum Petur/Pætur og Brandur/Teitur bendast, greiðir Elin Henriksen frá.

Tann vanligara bendingin er, at -ur er hvørfalsending og ikki bendingarending:
Brandur, Finnur, Leivur, Teitur, Gundur, Bárður ...
Eg sá Brand, Finn, Leiv, Teit, Gund, Bárð ...
Hjá Brandi, Finni, Leivi, Teiti, Gundi, Bárði ...

Hin bendingin, har -ur er partur av stovninum, er galdandi fyri nøvn sum til dømis: 
Pætur, Petur, Øssur, Aleksandur, Artur, Baldur ...
Eg sá Pætur, Øssur, Aleksandur, Artur, Baldur ...
Hjá Pæturi, Øssuri, Aleksanduri, Arturi, Balduri ...

Í sendingini verður eisini tosað um hessju og turkilag, havhest og náta og um tað eitur at tendra og sløkkja til dømis ein krana.

Flytir/flytur
Sagnorðið, flyta, sæst ofta við endingini, -ir, í nútíð, hóast orðið eigur at stavast við -ur. Hetta kann koma av, at meginreglan er, at sagnorð fáa -ir í nútíð, tá ið tey eru veikt bend og hava tátíðarendingarnar -di ella -ti.

Men har eru nógv undantøk, so í staðin verður ein tummilsregla nýtt í staðin, og hon sigur, at er ljóðskifti, so er endingin -ur, minnir Elin Henriksen á. 

Dømi: selur - seldi, krevur - kravdi, flysur - flusti.
flyta bendist sum flysa, har er ljóðskifti (flusti), og nútíð endar við -ur.

Og síðan er eitt undantak frá tummilsregluni 'ljóðskifti > -ur' er, at vit seta ikki -ur aftan á j, og tí verður tað -ir: flekir - flakti, berjir - bardi.

Rætting

Í sendingini hesa ferð komu boð frá lurtara, sum vildi vera við, at havhestur eitur Fulmar/Follmar á latíni og samansett av hesti/fyli og havi/sjógvi, og helst er tað tí, at vit siga havhestur ... 

Hetta er tó ikki rætt, tí eftir sendingina fingu vit eina rættleiðing sendandi. og hana hava vit gjørt av at seta niðanfyri: 

Onkur lurtari hevði ta viðmerking at latínska heitið á náta/havhesti var fulmarus, og at "ful" skuldi merkja hestur og "mar" skuldi merkja hav. Hetta er skeivt.
Fuglurin æt fúlmar á norrønum, og tað latínska heitið er tikið beint úr norrønum, har tað merkti 'fúlur mási' (sum helst sipar til luktin).

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Hóast 'tá' líkist nógv 'tá ið' og verður brúkt oftari og meira enn 'tá ið', so er munur á hesum. Vit eiga at skilja ímillum 'tá' og 'tá ið', sigur Elin Henriksen, málkøn
11-12-2023
Tað er munur á at leggja hond á og hondina á. Tað fyrra merkir harðskapur uttan so at tilskilað verður, hvørs hond talan er um. Til dømis prestsins hond
04-12-2023
Eitt av evnunum í dagsins sending er, hví tað eitur hálvhosur. Hoyrið Elina Henriksen greiða frá áhugaverdu søguni um hálvhosur
29-11-2023
Lurtari spyr, um orðið flóvur er føroyskt ella ikki, og hvussu tað stavast, um so er
20-11-2023
Á føroyskum eru nógv starvs- og útbúgvingarheiti kallkyn, og tað noyðast vit at góðtaka, heldur Elin Henriksen, málkøn
13-11-2023
At framleiða verður meira og meira brúkt, meðan onnur vanlig orð verða skúgvað til viks, heldur lurtari
06-11-2023
Vit eru farin at skriva -u har, sum -i eigur at vera. Dømi sum enduliga, náttuna og hurðuna vísa eina ovurnýtslu av -u
31-10-2023
Tað er stórur merkingarmunur, tá ið tosað verður um eitt lið, sum hevur tapt fyri einum liði ella tapt fyri eitt lið. Her sæst væl, hvussu nógv røtt bending hevur at siga
23-10-2023
Tað er vorðið vanligari at siga hækkar og lækkar enn fyrr. Ivast tú, sig so heldur veksur og minkar enn hækkar og lækkar, sigur Elin Henriksen, málkøn
16-10-2023
Í orðum sum tøkulag og tøkugjald kemur orðið, tøku-, av orðinum taka. Sagnorðið verður gjørt um til eitt navnorð og sett saman við øðrum
09-10-2023
Í gomlum døgum stýrdu fyrisetingarnar millum, til, vegna, innan, uttan hvørsfalli, men í dag stýra tær eisini hvønnfalli - tó ongantíð hvørjumfalli
02-10-2023
Á føroyskum eitur einki voksin ella voksið, tá ið vit tosa um vøkstur. Børnini eru vaksin síðan seinast, og talið er vaksið, staðfestir Elini Henriksen
25-09-2023