Málteigurin

Hvat eitur hon er helst ávirkan úr donskum
03-10-2022
Fleiri siga, hvat eitur hon ella hann, heldur enn hvussu eitur hon ella hann. Hetta kann vera ávirkan úr donskum og enskum, sigur Elin Henriksen, málkøn

Hvat eitur hann ella hon? Hetta hoyri eg oftari og oftari, men skal tað ikki vera hvussu eitur hann ella hon, spyr lurtari Málteigin.

Elin Henriksen vísir á, at tað er fólkaligari at spyrja 'Hvussu eitur hon/hann?'

- Kanska er hitt ávirkan úr donskum og enskum: hvad, what. Vit kunnu tó kanska siga nakað soleiðis: 'Hvat er tað nú, hon eitur?'

 

Grensa ella groynsa?

Norrøna orðið er mark. Danska orðið grænse stavar úr týskum Grenze, sum aftur hevur orðið úr polskum, tvs. eitt tøkuorð úr einum slaviskum máli.

Tað er væl hugsandi, at grensa er blivin til greinsa/groynsa, ávirkað av da. rense, sum hjá okkum hevur varðveitt norrønna ei: reinsa/roynsa, greiðir Elin Henriksen frá.

 

Lyngklógv

Eg lurti eftir bókini, Fastatøkur, hjá Heðini Brú. Hvat er ein lyngklógv?

Elin Henriksen greiðir frá, at ein lyngklógv er ein grein av lyngi. Vit hava eisini orð sum t.d. arvaklógv: sproti av arva, ið festir rót. Kanska minnir greinin ella rótin um eina klógv.

 

Ei ella o

Er tað rætt at stava orð sum dreingir, leingi, eingin og einki við o?

Tað var ein av spurningunum í síðstu sending, og viðgerðin av hesum heldur fram í dagsins sending.

 

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Hvat merkir orðingin við eymk og fret, og hví siga vit soleiðis, spyr lurtari Elina Henriksen í hesari sendingini
15-04-2024
Fyrr helt mann, at babba var barnamál, meðan vaksin søgdu pápi. Hetta er ikki galdandi longur, meðan mann í Suðuroy altíð hevur sagt pabba. Øll trý eru javngóð í dag
08-04-2024
Føroyar hava fingið sína fyrstu løggildu stavsetingarorðabók. Tað merkir, at Stavsetingarorðabókin ásetur almennar, føroyskar stavsetingarreglur, og hvussu vit eiga at stava
25-03-2024
Kvennkynsorðið vreiði er til viðgerðar í dagsins sending, eftir at ein prestur segði vreiða heldur enn vreiði. Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, hvussu hetta hongur saman
18-03-2024
Lurtari hevur hug til at týða danska orðið hygejne til heilsufrøði, men tað er at avmarka hetta hugtakið alt, alt ov nógv, heldur Elin Henriksen, málkøn
11-03-2024
Orðasmíð lyftir tekstir upp á eitt hægri stig. Ein av okkara heilt góðu orðasmiðum er skaldið Martin Joensen og við dømum úr hansara tekstum tosa vit um skaldsligt orðasmíð
04-03-2024
Eitt orð, sum mong ivast í, er danska orðið omsorgssvigt, sum mangan verður týtt til umsorganarsvik. Tvey betri orð eru: umsorganartrot og vansorgan, sigur Elin Henriksen
26-02-2024
Forhoyr og frágreiðing eru ikki tað sama, og lógarverkið brúkar ikki sjóforhoyr. Tí eiga vit at siga sjófrágreiðing á føroyskum, sigur Elin Henriksen, málkøn
19-02-2024
Skriðulop, skalvalop, áarlop og omanlop eru ikki tað sama, men summi kunnu brúkast hvørt um annað
12-02-2024
Føroyska navnalóggávan er ung, og tí eru fleiri stavsetingar til summi nøvn. So sum Elisabeth/Elisabet og Christian/Kristian. Skalt tú brúka -th og ch- fylgja treytir við
29-01-2024
Millum ung hoyrist nýggjur málburður, har tey millum annað siga: 'Tað áhugar meg' heldur enn 'eg havi áhuga' ella 'hatta er áhugavert'
22-01-2024
Nýggi kongurin eitur Fríðrikur 10. akkurát sum abbin æt Fríðrikur 9., og tí er tað ikki nýtt, at kongur verður róptur Fríðrikur á føroyskum
15-01-2024