Málteigurin

'Í hóslag við' verður bert brúkt í ringum sambandi
28-11-2022
At vera í hóslag við onkrum hevur negativa merking og kann tí ikki brúkast í einum positivum samanhangi

Lurtari spyr um orðið, hóslag, tí herfyri var hetta at hoyra í útvarpinum:

Í 1957 skrivaði Jerry Lee Lewis sáttmála við plátufelagið Sun Records og kom í hóslag við Elvis Presley, Johnny Cash og Carl Perkins, ið gjørdust kendir undir navninum, The Million Dollar Quartet.

- Her er orðið hóslag misskilt, tí tað verður bara brúkt í onkrum ringum sambandi. Ert tú í hóslag við onkrum, so eru tit úti uppá okkurt ringt, balladu ella brotsverk, greiðir Elin Henriksen, málkøn, frá.

Fyrisetingin fyri

Í hesi sending fyllir fyrisetingin, fyri, rættiliga nógv. Tí fyri er ein av fyrisetingunum, sum bæði kann taka hvønn- og hvørjumfall, og tað ger ikki tað sama, hvat fall vit brúka í hvørjum samanhangi.

Tí er fyri eitt orð, sum ofta ørkymlar okkum, tá ið vit tosa.

Bróst og trýst

Ein annar lurtari nevnir, at fyrr var orðið, bróst, vanligt at brúka um vegg, men at tað tykist vera horvið. Nær fall hetta málbrúkið burtur, spyr viðkomandi.

Elin Henriksen greiðir eisini frá muninum millum 'trýst er á skipanini' og 'trýst er á skipanina'.

Eystur í eina bygd

Síðsti spurningurin er frá lurtara, ið sigur seg ikki hava hoyrt nakran siga, at mann fer eystur í eina bygd. Mann fer vestur í Vágar, suður til Havnar og norður til Klaksvíkar, men eystur ... tað fer mann aldrin. Hví man tað vera, spyr lurtarin.

Men í sendingini boða lurtarar í Sandoy og Suðuroy frá, at har verður sagt eystur.

Og Elin Henriksen hevur funnið eitt dømi úr einari søgn, sum Jakob Jakobsen skrivaði upp: 'Ein heimasandsmaður fór einaferð eystur til Skálavíkar' (Søgn: Bembil).

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Fyrr var púra vanligt at brúka orðið, bein ella beint, um nakað, sum er rætt. Til dømis var vanligt at siga: bein klokka er 11.07
08-01-2024
Ársins orð er vitlíki, og framburðurin kann vera við bæði longum og stuttum i: [vi:t] og [vɪt]. Nýggjaru orðini tykjast at leggja seg eftir longra framburðinum
18-12-2023
Hóast 'tá' líkist nógv 'tá ið' og verður brúkt oftari og meira enn 'tá ið', so er munur á hesum. Vit eiga at skilja ímillum 'tá' og 'tá ið', sigur Elin Henriksen, málkøn
11-12-2023
Tað er munur á at leggja hond á og hondina á. Tað fyrra merkir harðskapur uttan so at tilskilað verður, hvørs hond talan er um. Til dømis prestsins hond
04-12-2023
Eitt av evnunum í dagsins sending er, hví tað eitur hálvhosur. Hoyrið Elina Henriksen greiða frá áhugaverdu søguni um hálvhosur
29-11-2023
Lurtari spyr, um orðið flóvur er føroyskt ella ikki, og hvussu tað stavast, um so er
20-11-2023
Á føroyskum eru nógv starvs- og útbúgvingarheiti kallkyn, og tað noyðast vit at góðtaka, heldur Elin Henriksen, málkøn
13-11-2023
At framleiða verður meira og meira brúkt, meðan onnur vanlig orð verða skúgvað til viks, heldur lurtari
06-11-2023
Vit eru farin at skriva -u har, sum -i eigur at vera. Dømi sum enduliga, náttuna og hurðuna vísa eina ovurnýtslu av -u
31-10-2023
Tað er stórur merkingarmunur, tá ið tosað verður um eitt lið, sum hevur tapt fyri einum liði ella tapt fyri eitt lið. Her sæst væl, hvussu nógv røtt bending hevur at siga
23-10-2023
Tað er vorðið vanligari at siga hækkar og lækkar enn fyrr. Ivast tú, sig so heldur veksur og minkar enn hækkar og lækkar, sigur Elin Henriksen, málkøn
16-10-2023
Í orðum sum tøkulag og tøkugjald kemur orðið, tøku-, av orðinum taka. Sagnorðið verður gjørt um til eitt navnorð og sett saman við øðrum
09-10-2023