Málteigurin

Tundur og flamingo eru hvør sítt
27-02-2023
Hvítu kassarnir, sum vóru brúktir til brennivín fyrr, eru úr polystyren, men verða vanliga nevndir tundur ella flamingo millum føroyingar. Men tundur og flamingo eru hvør sítt

Nú tosað verður um at skifta gummiperlurnar í fótbóltsvøllum kring landið, hoyrist orðið, kork, heldur enn tundur. Lurtari spyr, um nakar munur er á orðunum, kork og tundur?

Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá hesum báðum orðunum, og evninum, polystyren, sum føroyingar kalla flamingo ella tundur. Men flamingo og tundur eru púra hvør sítt. 

Flamingo er navnið á donsku fyritøkuni, sum framleiddi lutir úr polystyren, og tað er bara í danska kongaríkinum, at hetta evnið verður kallað flamingo heldur enn polystyren.

 

Málburður og samskifti

Í dag spyrja vit eisini, hvat hevur størri týdning:

At duga at málbera seg rætt ella tað at samskifta, soleiðis at øll skilja hvørt annað.

Upphavið til hetta evnið er hugleiðing, ið lurtari hevur sent okkum:

Okkurt um 10% duga stavsetingina.
Okkurt um 10% duga bendingarlæruna.
Okkurt um 10% brúka føroysk orð og heiti.
Børnini læra ikki føroyskt í føroyska fólkaskúlanum.
Sá herfyri ein tekst hjá fólkaskúlanæmingi, sum var her í starvsvenjing. Hevði tú sæð, tú hevði bæði signað teg og biðið Jesus standa hjá tær.
Men málið er eitt samskiftisamboð. Tey 90 prosentini siga, eg skilji teg, og tú skilir meg, 100%.
Er ikki kjarnin í øllum samskifti, at fólk skilja hvørt annað? At boðskapurin kemur til høldar?
So: latið okkum 10% nørdast í friði. Og gevið teimum 90% frið at samskifta.
Ella.......?

Vit tosa eisini um, hvør hann, sum javnan verður víst til, tá ið vit tosa um veðrið, er.

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Føroyar hava fingið sína fyrstu løggildu stavsetingarorðabók. Tað merkir, at Stavsetingarorðabókin ásetur almennar, føroyskar stavsetingarreglur, og hvussu vit eiga at stava
25-03-2024
Kvennkynsorðið vreiði er til viðgerðar í dagsins sending, eftir at ein prestur segði vreiða heldur enn vreiði. Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, hvussu hetta hongur saman
18-03-2024
Lurtari hevur hug til at týða danska orðið hygejne til heilsufrøði, men tað er at avmarka hetta hugtakið alt, alt ov nógv, heldur Elin Henriksen, málkøn
11-03-2024
Orðasmíð lyftir tekstir upp á eitt hægri stig. Ein av okkara heilt góðu orðasmiðum er skaldið Martin Joensen og við dømum úr hansara tekstum tosa vit um skaldsligt orðasmíð
04-03-2024
Eitt orð, sum mong ivast í, er danska orðið omsorgssvigt, sum mangan verður týtt til umsorganarsvik. Tvey betri orð eru: umsorganartrot og vansorgan, sigur Elin Henriksen
26-02-2024
Forhoyr og frágreiðing eru ikki tað sama, og lógarverkið brúkar ikki sjóforhoyr. Tí eiga vit at siga sjófrágreiðing á føroyskum, sigur Elin Henriksen, málkøn
19-02-2024
Skriðulop, skalvalop, áarlop og omanlop eru ikki tað sama, men summi kunnu brúkast hvørt um annað
12-02-2024
Føroyska navnalóggávan er ung, og tí eru fleiri stavsetingar til summi nøvn. So sum Elisabeth/Elisabet og Christian/Kristian. Skalt tú brúka -th og ch- fylgja treytir við
29-01-2024
Millum ung hoyrist nýggjur málburður, har tey millum annað siga: 'Tað áhugar meg' heldur enn 'eg havi áhuga' ella 'hatta er áhugavert'
22-01-2024
Nýggi kongurin eitur Fríðrikur 10. akkurát sum abbin æt Fríðrikur 9., og tí er tað ikki nýtt, at kongur verður róptur Fríðrikur á føroyskum
15-01-2024
Fyrr var púra vanligt at brúka orðið, bein ella beint, um nakað, sum er rætt. Til dømis var vanligt at siga: bein klokka er 11.07
08-01-2024
Ársins orð er vitlíki, og framburðurin kann vera við bæði longum og stuttum i: [vi:t] og [vɪt]. Nýggjaru orðini tykjast at leggja seg eftir longra framburðinum
18-12-2023