Málteigurin

Danga kemur av 'danger'
17-04-2023
Føroyska orðið, danga, sum er skip í ringum standi, kemur av enska orðinum, 'danger'

Ein danga er eitt gamalt og skirvisligt far. Men hví eitur tað danga, spyr lurtari.

Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, at tað sigst, at navnið kemur av, at føroyingar í Bretlandi høvdu sæð eitt orð málað á gomul skip, sum høvdu fingið maskinu: DANGER. Flutt yvir í føroyskan málburð verður tað til danga.

Hon vísir til bók um upprunan av orðum eftir Tórð Jóansson. Bókin eitur 'Ensk lánorð í føroyskum'.

 

Nógv ymisk orð

Vitlíki er eitt føroyskt orð fyri AI - 'artificial intelligence', eitt annað er tilgjørt vit. Lurtari heldur vitlíki vera genialt orð

Síðan tosa vit um lønarlyft, sum er orð, ið er vorðið viðkomandi, nú ávísir fakbólkar skulu hava meira í løn.

Vit tosa eisini um, hvat ein agaputtur er og hvat sjeyndi himmal merkir.

Lurtari spyr, hví fólk siga, at hundar knurra og logra, og at kettur spinna, heldur enn, at hundar grenja og lata við halanum, meðan kettur murra.

Ein annar lurtari spyr, hví útvarpsvertur sigur suðureystur Italia heldur enn landsynnings Italia.

Onnur evni, sum vit viðgera í dag, eru fornavnið, mann, orðingin, tað fyrigongur, stovuhædd, tíðartambari og ganir.
 

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Føroyar hava fingið sína fyrstu løggildu stavsetingarorðabók. Tað merkir, at Stavsetingarorðabókin ásetur almennar, føroyskar stavsetingarreglur, og hvussu vit eiga at stava
25-03-2024
Kvennkynsorðið vreiði er til viðgerðar í dagsins sending, eftir at ein prestur segði vreiða heldur enn vreiði. Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, hvussu hetta hongur saman
18-03-2024
Lurtari hevur hug til at týða danska orðið hygejne til heilsufrøði, men tað er at avmarka hetta hugtakið alt, alt ov nógv, heldur Elin Henriksen, málkøn
11-03-2024
Orðasmíð lyftir tekstir upp á eitt hægri stig. Ein av okkara heilt góðu orðasmiðum er skaldið Martin Joensen og við dømum úr hansara tekstum tosa vit um skaldsligt orðasmíð
04-03-2024
Eitt orð, sum mong ivast í, er danska orðið omsorgssvigt, sum mangan verður týtt til umsorganarsvik. Tvey betri orð eru: umsorganartrot og vansorgan, sigur Elin Henriksen
26-02-2024
Forhoyr og frágreiðing eru ikki tað sama, og lógarverkið brúkar ikki sjóforhoyr. Tí eiga vit at siga sjófrágreiðing á føroyskum, sigur Elin Henriksen, málkøn
19-02-2024
Skriðulop, skalvalop, áarlop og omanlop eru ikki tað sama, men summi kunnu brúkast hvørt um annað
12-02-2024
Føroyska navnalóggávan er ung, og tí eru fleiri stavsetingar til summi nøvn. So sum Elisabeth/Elisabet og Christian/Kristian. Skalt tú brúka -th og ch- fylgja treytir við
29-01-2024
Millum ung hoyrist nýggjur málburður, har tey millum annað siga: 'Tað áhugar meg' heldur enn 'eg havi áhuga' ella 'hatta er áhugavert'
22-01-2024
Nýggi kongurin eitur Fríðrikur 10. akkurát sum abbin æt Fríðrikur 9., og tí er tað ikki nýtt, at kongur verður róptur Fríðrikur á føroyskum
15-01-2024
Fyrr var púra vanligt at brúka orðið, bein ella beint, um nakað, sum er rætt. Til dømis var vanligt at siga: bein klokka er 11.07
08-01-2024
Ársins orð er vitlíki, og framburðurin kann vera við bæði longum og stuttum i: [vi:t] og [vɪt]. Nýggjaru orðini tykjast at leggja seg eftir longra framburðinum
18-12-2023