Við Tórði á túri

Við Tórði á túri í Svínoy (1:2)
24-01-2022
Svínoy man vera millum elstu bygdir í landinum. Í 900-talinum var Svínoyar-Bjarni bóndi her, og er við í Føroyingasøgu. Fólkatalið í Svínoy er nógv minkað seinastu árini

Tey, sum tosað verður við í hesum fyrra partinum av túrinum í Svínoy, eru: Jógvan Páll Poulsen, Poul Sivar Olsen, Oddbjørg Jacobsen, Heri Joensen, Óli á Geilini, Eyðun Jacobsen, Hanna Jacobsen og Regin Gaard Joensen.

 

72 ára gamla Oddbjørg Jacobsen, sum býr mitt í Svínoy, skýggjar korona. Vit fáa prát við hana á trappusteininum í frástøðu. Oddbjørg sigur, at í sínari tíð er so ómetaliga nógv broytt í heimbygdini. Allir grannarnir eru burtur og eingin kemur aftur, sigur Oddbjørg. - Hetta er ein summarhúsbygd, og tí eri eg glað fyri tey, sum hava keypt jørð í Svínoy og koma nógv út higar, sigur hon.

 

Heri Joensen, sum er prestur í Havn, er javnan úti í heimbygdini Svínoy, og her dámar honum sera væl. Hann og systirin fletta einar hálvthundrað seyðir, og tað krevur at tey skiftast um at koma út tá kjansur er. -Lívið úti á bygd gekk út uppá sparsemi, tí annars hevði tað ikki borið til at búð her. Eitt nú var skerpikjøt altíð á borðinum, morgun og kvøld, men fólk ótu við kulturi. Eitt tjógv strekti langt, sigur Heri Joensen, sum trívist væl í sínum egna selskapi nakrar dagar ella eina viku. Hann sigur, at fólkatalið í Svínoy fór av álvara at minka tá el og hentleikarnir komu.

 

Tann søgufróði Óli á Geilini sigur, at Svínoyarbygd er ið hvussu so er líka gomul sum Føroyingasøga og helst eldri enn tað. Kendi persónurin í Svínoy í Føroyingasøgu er Svínoyar-Bjarni. Óli vísir okkum staðið, har líkið av einum reyðskeggjutum manni varð funnið undir einum hálvdum báti, tá grivið varð út fyri hoyggjhúsi seinast í 1800-talinum. Teoriin hjá Óla er, at tað hevur verið pápi Svínoyar-Bjarna, sum hevur ligið grivin har. Bjarni hevur borið hann út í heyg eftir fornum siði. So eftir tí teoriini hevur tað helst verið ein fyrrverandi høvdingur.

 

Hjúnini Hanna og Eyðun Jacobsen eru bæði ættað úr Svínoy. Tey hava altíð trivist væl í heimbygdini og tað gera tey framvegis. Eyðun er staðbundni maðurin hjá Klaksvíkar Kommunu og arbeiðsuppgávurnar eru ymiskar. M.a. gravar hann kava og saltar vegirnar tá tað er neyðugt. Vegastrekkið í Svínoy er umleið 11 kilometrar til longdar. Hanna og Eyðun hava havt Posthúsið í Svínoy í mong ár og tað hava tey enn. Hanna sigur, at sjálvt um tað er myrkt og lítið fólk á hávetri, ávirkar tað hana ikki nakað serligt. Men henni dámar kortini væl summarið og ta ljósu tíðina, tá nógv fólk er í bygdini.

 

Heri Joensen greiðir frá lítlu og hugnaligu dansistovuni, sum varð bygd í 1906. Hon hevur havt stóran týdning at hildið lív í føroyska dansinum í bygdini. Áðrenn dansistovan varð bygd, dansaðu tey í roykstovum í bygdini. Líknandi dansistovur vóru í nógvum bygdum kring landið. Tær allar flestu eru broyttar ella tiknar niður, men dansistovan í Svínoy er tann sama.

 

Poul Sivar Olsen sigur frá einum túri, hann og tveir aðrir unglingar úr Svínoy gjørdu inn í Hvannasund eina vakra summarnátt. Í fyllskapi tóku teir ein vatndrignan flaka, sum fleiri ár frammanundan hevði verið brúktur til arbeiði á Eiðinum, og síðani funnu teir sær nøkur rotin træpetti til árar. -Tað var eitt Guðs undur at vit komu fram, sigur Poul Sivar, sum ikki er stoltur av hesum túrinum, ið hann higartil ikki hevur viljað tosað um alment. Síðani hevur Poul Sivar verið skipari á Rituni og Másanum, sum hava røkt siglingina til Fugloyar og Svínoyar, og hann veit, at alt arbeiddi við hjá teimum hesa minniligu náttina, bæði veður og streymur. Annars høvdu teir endað langt til havs og ikki komið afturíaftur.

 

Regin Gaard, sum er hálvur svínoyingur og býr í Hoyvík, er úti við hoyggi, ið hann hevur keypt frá Landshandlinum. Regin er sjómaður og hann sigur, at stundir eru ikki til at vera í Svínoy langa tíð um summarið og bíða eftir terra. Tí er tað ein góð og bílig loysn at keypa hoyggj úr Íslandi.

Við Tórði á túri

Í sendingini "Við Tórði á túri", sum verður send í Útvarpinum mánadag klokkan 17:05, vitjar Tórður Mikkelsen við mikrofonini bygdir og býir kring landið og varpar ljós á gerandisdagin hjá fólki. Forvitnið er drívmegin og evni, ið ikki skapa yvirskriftir í miðlunum, hava mangan stóran týdning fyri fólkið á staðnum. Tað eru nógvar smærri bygdir kring landið, sum sjáldan fáa pláss í miðlunum, men sum avgjørt hava sína søgu. Og hvørt menniskja hevur eina søgu at fortelja. Tað hoyra vit í reportasjunum í Útvarpinum mánadag klokkan 17:05. Fyri at skapa eina variatión í sendingunum, vitjar Tórður Mikkelsen viðhvørt býlingar og ávísar gøtur. Hann hevur eisini lýst serlig tiltøk, m.o. Bindifestivalin og Sjómannadagin, og onkuntíð er hann á túri í øðrum londum.
Í dag er túrurin í býlinginum á Sevmýri, har nógvar søguligar uppgerðir hava verið í fótbólti, men her henda stórar broytingar júst nú. Og vit hitta fleiri fólk, ið búgva her
15-04-2024
Høvuðspersónurin á túrinum í dag er 91 ára gamli gjáarmaðurin Petur Jacob Sigvardsen, sum hevur givið fleiri og 20 bøkur út eftir at hann bleiv pensiónistur
25-03-2024
Tey hava sungið nærum kring alt landið, og tað er hugtakandi at hoyra og síggja kórið Sangfuglar við minnisveikum fólkum framføra kórsang. Kórið hevur verið til í seks ár
18-03-2024
Í ár varð serliga nógv gjørt burtur úr í sambandi við kvinnudagin 8. mars. Tiltøk vóru alla vikuna og vit hoyra um nøkur á hesum túrinum.
11-03-2024
Fyrstu sethúsini í býlinginum á Breiðabliki í Havn vórðu reist fyri góðum 20 árum síðani. Og í dag vita tey, sum har búgva, at siga frá nógvum søgum
04-03-2024
Fyri 18. ferð hava torradagar verið í Klaksvík. Eitt tiltak, sum samlar nógv fólk í sambandi við fiskivinnu og mentan. Á hesum túri vitja vit fleiri av tiltøkunum
26-02-2024
Gamla Hospital í Havn, sum varð tikið í brúk í 1829, kemur nú til heiður og æru aftur. Í 43 ár hava Vanja Petersen og onnur arbeitt við at fáa tað til eitt savn ov fortíðina
19-02-2024
Næstseinasta vikuskifti var ein hópur av tannáringum á Mini Teen Street á Kambsdali. Í sendingini hitta vit fleiri, sum eisini plaga at vera á altjóða leguni í Týsklandi
12-02-2024
400 ára gamli studentagarðurin í Keypmannahavn, Regensen, er framvegis siðbundin studentagarður og har búgva í dag fimm føroyingar. Teir gomlu siðirnir eru framvegis á Garði
05-02-2024
Útróðrarbátar í Klaksvík fáa nógvan fisk, tá tað viðrar at sleppa út. Teir eru á einum máli um, at teir hava ikki niðurfiskað toskastovnin og teir eru ósamdir við frøðingarnar
29-01-2024
Pensjonistar í Kollafirði hugna sær í Tilhaldinum millum Bóla. Men tey halda, at tey kundu verið nógv fleiri. Tilhaldið er 35 ár og tey siga, at tað var fyrsa av sínum slag
22-01-2024
Tráan eftir farnari tíð, siðvenjur og hugni eru nøkur ting, vit seta í samband við jólatíðina. Í dag vitja vit kring landið og hesin túrur er merktur av jólafyrireiking
18-12-2023