Í eystara partinum av Ukraina er nógvur ófriður orsakað av knappliga stjórnarskiftinum. Avleiðingarnar av Euromaidan rørsluni og russiska annekteringin av Krim hálvoynni síggjast aftur í økinum. Í átta ár herjar borgarakríggj í Eysturukraina. Á leið 15.000 fólk lata lív í ógvusligu bardøgunum. Umheimurin vil ikki viðurkenna útbrótaralýðveldini Donetsk og Luhansk, men so knappliga - 21. februar í ár - viðurkennir Vladimir Putin røvararepublikkirnar. Sama dag verða russiskar friðarvarðveitandi herdeildir sendar til Donbas.
- Tíðindi, mentan og ítróttur
Ein granni ger innrás

Søguliga hava Russland og Ukraina altíð verið tætt knýtt. Tað er søgan um einaveldiga stórabeiggjan og rebelska lítlabeiggjan, sum sjálvur vil ráða fyri borgum.
Stríðið millum brøðurnar báðar kulmineraði við russisku innrásini í Ukraina 24. februar í ár. Og í løtuni berjast ukrainar sum úlvar fyri at verja sítt frælsi og sín samleika móti stóru russisku bjørnini.
Í hesi sendirøðini fara vit at hyggja nærri at sambandinum millum grannarnar Russland og Ukraina. Vit kava niður í søguna hjá Ukraina - frá tá Sovjetsamveldið fall og Ukraina gjørdist sjálvstøðugt land, og til tá russiskar herdeildir fóru tvørturum ukrainska markið, og tað aftur varð kríggj í Evropa.

Friðarvarðveitandi herdeildir |
Tá Krim gjørdist russisk Mótmælisfólkini, sum hertóku frælsistorgið í Kyiv í tríggjar mánaðar í samband við Euromaidan rørsluna, eru nøgd. Russlandsvinurin Viktor Janukovitj er flýddur til Russlands og kemur neyvan aftur til Ukraina. Men kortini valdar ikki friður í øllum Ukraina. Fimm dagar eftir mótmælini í Kyiv enda, 28. februar í 2014, taka russiskar herdeildir valdið á Krim hálvoynni. |
Dreymurin um vesturheimin Í 1991 verður Ukraina sjálvstøðugt. Tað merkir samstundis, at Sovjetsamveldið onga framtíð hevur, og tað fer stutt eftir í upploysn. Í Ukraina kemur nú eitt tíðarskeið við menning, men eisini við ófriði. Ukraina byjar at nærkast vesturheiminum meira og meira, og Russland togar í har eystri. Tá alt ikki gongur rætt fyri seg, gera ukrainar vart við sína ónøgd. Reyðgula kollveltingin er í 2004/2005 og Euromaidan rørslan er í 2013/2014. |
Sovjetsamveldið og Ukraina Fyri at skilja stríðið í dag, mugu vit skrúva tíðina aftur til tíðarskeiðið við gamla Sovjetsamveldinum, og tíðina eftir sovjet fór í upploysn, tí tað var tá at Ukraina skuldi fóta sær sum land við eini demokratiskari stjórn. Eftir fyrra heimsbardaga var Ukraina sjálvstøðugt í nøkur ár - Fólkalýðveldi Ukraina, æt tað tá - men russarar gjørdu skjótt innrás og tískil gjørdist Ukraina partur av nýstovnaða Sovjetsamveldinum. |

Hvønn dag hoyra vit tíðindi frá ræðuleikunum í Ukraina. Men hví er tað kríggj? Og hví hevur Ukraina so stóran týdning fyri Russland?
Vit royna at koma við einum svari í hesi sendirøðini. Og fyri at svara mugu vit fyrst og fremst vita meira um tað langa søguliga sambandið millum Ukraina og Russland.
Í fýra sendingum kava vit niður í søguna hjá Ukraina - frá tá Sovjetsamveldið fall og Ukraina gjørdist sjálvstøðugt land, og til 24. februar í ár, tá russiskar herdeildir fóru tvørturum ukrainska markið, og tað aftur varð kríggj í Evropa.
Arnfríð Joensen Dahl leggur til rættis.