Vágskálin

Vágskálin: Háskúlamaðurin við tí stóra lívsviljanum
15-05-2024
Bókin "Rasmus á Háskúlanum" hjá Guðruni Gaard verður løgd á vágskálina hesaferð

Bókin "Rasmus á Háskúlanum" hjá Guðruni Gaard verður løgd á vágskálina hesaferð

Rasmus Rasmussen og Símun av Skarði stovnaðu Føroya Fólkaháskúla í 1899. Hetta var ódnartak, sum fekk stóran týdning fyri andsmenningina hjá mongu næmingunum, ið fóru at ganga har.

Háskúlin helt fyrstu árini til í Føgrulíð á Borðoynni og flutti í 1910 út í Hornabø í Havn, har hann hevur verið síðan.

Rasmus Rasmussen varð føddur í 1871 í Miðvági og stóð til at arva stóran garð. Hann gjørdi heldur av at fara bókliga vegin og gekk á tveimum háskúlum í Danmark, Vallekilde og Askov.

Á Askov hitti hann Símun av Skarði, og teir gjørdu av at fara heim at stovna Føroya fyrsta háskúla.

Báðir vóru teir tjóðskaparmenn um ein háls og sótu á tingi fyri Sjálvstýrisflokkin. Símun skrivaði eisini tjóðsangin.

Rasmus eygleiddi og skrivaði upp alt tað, hann visti um plantur. Gav út lærubók um plantur í 1910 og Føroya Floru í 1936. Hann skrivaði eisini fyrstu føroysku skaldsøguna, "Bábilstornið", í 1909.

Hann misti trý børn og konuna millum 1927 og 1940. Hetta var meint høgg, men hann beit saman tenn og helt fram við sínum starvi.

Hans Jacob Kollslíð ummælir bókina og fegnast um hana, serliga tí maðurin, skrivað verður um, er so hugtakandi. Tað ávirkar ikki frásøgnina skeivan veg, at Guðrun Gaard er abbadóttir Rasmus. Heldur er tað ein fyrimunur.

Uni Arge leggur til rættis.

Vágskálin

Vágskálin er sending við mentanarligum ummælum. Tveir ummælarar eru við hvørja ferð, og í flestu førum verða bøkur vigaðar á vágskálini. Ummælini verða gjørd sum samrøður í útvarpsstovuni, og brot verða spæld úr tí, sum ummælt verður. Á vágskálina kunnu eisini verða lagdir sjónleikir, framsýningar og framførslur. Serlig rák í tíðini verða viðhvørt vigað og viðgjørd. Uni Arge leggur til rættis.
Í sendingini hitta vit Niels Jákup Thomsen, stjóra á Bókadeildini síðan 1996, og Turið Kjølbro, ritstjóra í 23 ár
04-02-2025
Í sendingini greiðir Bergur Rønne Moberg frá lívsverkunum hjá Williami Heinesen og Jørgen-Frantz Jacobsen, og fýra høvundar siga frá sínum yndisbókum
29-01-2025
Í sendingini ummæla Sanna Klein og Sámal Soll barnaskaldsøguna "Fornt" eftir Elina á Rógvi
21-01-2025
Í sendingini ummæla Helgi Eidesgaard, søgufrøðingur, og Finn Jensen, dekanur á Glasi, "Søgan um handlarnar" hjá Helga Jacobsen
15-01-2025
Í sendingini ummæla Eyðun Klakkstein og Eilen Anthoniussen krimiskaldsøguna "Altartalvan" hjá Jógvani Isaksen
08-01-2025
Í sendingini rógva vit aftur á 10 av Vágskálunum í 2024 og hoyra brot úr ummælunum
17-12-2024
Á vágskálini hesaferð er barna- og ungdómsskaldsøgan "Leyp nú, Eva!" eftir Rakel Helmsdal
17-12-2024
Á vágskálina leggja vit bókina "Vilji er lekjandi máttur" um Gunnar Hjelm, sum Hans Egholm hevur skrivað
09-12-2024
Á vágskálini hesaferð er heimspolitiska søgubókin "Frá Kuwait til Kyiv" eftir Hans Andrias Sølvará
26-11-2024
Á vágskálini hesaferð eru yrkingasøvnini "Yvir um ferð" hjá Svannu Jákupsdóttir og "Landslagið vil ikki eiga teg" eftir Tórodd Poulsen
25-11-2024
Um vikuskiftið vóru bókadagar, og sendingin hesaferð er merkt av tí.
19-11-2024
Bókin "Lítur aftur um bak" hjá Hans Eileri Hammer og Randi Mohr, journalisti, er til ummælis hesaferð
12-11-2024