Við Tórði á túri

Við Tórði á túri í Runavík
08-06-2020
Runavík er millum allar yngstu bydir í landinum. Í 1938 fekk hon egið navn, so tey bæði fyrstu húskini kundu fáa grindapart

Fyrsta rundkoyring í landinum varð gjørd í Runavík. Hans Tausen Olsen var borgarstjóri tá og hann sigur, at hon hevur riggað væl, tí nógv ferðsluóhapp vóru har. Hans er abbasonur fyrsta niðursetumannin, Hans Tausen. Hann og konan Halda búsettust her í 1916, men bygdin fekk ikki navnið Runavík fyrr enn í 1938, tá tað varð samtykt á grannastevnu á Toftum. Eftir tað fingu tey bæði húskini sum tá vóru grindapart, og tað hevði stóran týdning tá í tíðini. Gamalt var, at fólk á Toftum bóru torvið oman í lítlu víkina, sum hevði navnið Runavík. Tí var navnið náttúrligt, sigur Hans.

 

Øll tey trý fyrstu húsini í Runavík komu úr bóndahúsinum á Hamri á Toftum og tey fingu trøð her inni. Thurid Olsen, fyrr Hammer, var fyrsta barn sum varð skrásett til Runavík. Tað var í 1938 og nakrar mánaðir eftir at nýggja bygdin hevði fingið navn. Í sendingini siga Thurid og beiggin Hans Hammer frá, hvussu nógv er broytt í Runavík í teirra tíð. Thurid sigur, at neyvan nakra staðni í Føroyum eru so stórar broytingar hendar. Systkini halda, at alt var hugnaligari fyrr, tá tey búðu mitt úti í náttúruni millum djórini og kundu henta ber beint við húsini.

 

Eitt av tiltøkunum hjá Bókasavninum við Løkin er at stroyma eina fyrilestrarøð á Århuus universiteti, har vísindafólk viðgera ymisk náttúruvídindalig evni. Oyvør Dam Jacobsen, leiðari fyri bókasavnið, er fegin um tiltakið. Jonna Mortensen, sum møtir fast upp til fyrilestararnar, sigur, at teir eru bæði áhugaverdir og viðkomandi fyri vanlig fólk og undirbyggja skapanina.  Nú eru eini fýra ella fimm støð í Føroyum, sum stroyma hesar fyrilestrar. Tilsamans verða teir vístir eini 180 støð, serliga í Danmark og eisini onku staðni í Grønlandi.

 

Bjarni Hansen, vanliga nevndur Bjarni Blikk, er 92 ára gamal og býr nú á Eysturoyar Røktar- og Ellisheimi. Hann er hósvíkingur og búsettist í Runavík í 1954, eftir at hann hevði lært til blikksmið í Klaksvík. Serliga tey árini øll fingu sær miðstøðarhita, var nógv virksemi í blikksmiðjuni. Seinni hevði konan Sannemi, sum var úr Saltnesi, blómuhandil og sum frá leið bleiv Bjarni eisini meira og meira upptikin av blómuhandlinum.

 

Í Æðugøtu í Runavík búgva Beinta Svensson Mohr og Jákup Øssursson Mohr saman við tvíburðunum, ið eru hálvttriðja ár. Beinta er úr Havn og Jákup úr Fuglafirði, men tey trívast væl her. Annars var tað av tilvild at tey komu higar, tí tey leitaðu eftir onkrum at búgva í tá íbúðin í Runavík var til sølu. Hon arbeiðir hálva tíð í frítíðarskúlanum í Rituvík og hálva tíð sum psykomotoriskur terapeutur og hann er politistur í Klaksvík. Tey eru fegin um at búgva á einum so barnavinarligum vegi, tí her eru nógv børn í ymsum aldrum.

 

Feðgarnir Jákup og Jafet Olsen gera føroyskar ketlar til oljufýringar. Síðani seinnapartin í áttatiárunum hevur Jákup havt fyritøkuna Hógv, sum hevur gjørt tilsamans 3.500 ketlar til oljufýringar. Sonurin Jafet er fjórða ættarlið sum rørleggjari. Hann sigur, at teir onkuntíð hava skift skipanir sum abbin ella langabbin hava gjørt og tað er týðiligt, at tað er gjørt soleiðis at tað ikki skuldi verða tikið sundur aftur. Jákup sær stórar møguleikar í nýggja Eysturoyartunnlinum, sum verður tikin í brúk um fáar mánaðir.

Við Tórði á túri

Í sendingini "Við Tórði á túri", sum verður send í Útvarpinum mánadag klokkan 17:05, vitjar Tórður Mikkelsen við mikrofonini bygdir og býir kring landið og varpar ljós á gerandisdagin hjá fólki. Forvitnið er drívmegin og evni, ið ikki skapa yvirskriftir í miðlunum, hava mangan stóran týdning fyri fólkið á staðnum. Tað eru nógvar smærri bygdir kring landið, sum sjáldan fáa pláss í miðlunum, men sum avgjørt hava sína søgu. Og hvørt menniskja hevur eina søgu at fortelja. Tað hoyra vit í reportasjunum í Útvarpinum mánadag klokkan 17:05. Fyri at skapa eina variatión í sendingunum, vitjar Tórður Mikkelsen viðhvørt býlingar og ávísar gøtur. Hann hevur eisini lýst serlig tiltøk, m.o. Bindifestivalin og Sjómannadagin, og onkuntíð er hann á túri í øðrum londum.
12 ára gomul fór Henny Egholm til Havnar at ganga í millum- og realskúla, og har búði hon undir sera trongum korum saman við mammuni ymsa staðni í býnum
26-06-2023
Hetta er fyrra sending við 91 ára gomlu Henny Egholm í Havn, sum fekk eina øðrvísi byrjan í lívinum enn tey flestu.
19-06-2023
86 ára gamli Mikkjal Sørensen av Viðareiði hevur í samfull 56 ár búð einsamallur í oynni Kingitoq í Suðurgrønlandi. Vit vitja Mikkjal, sum framvegis rør út og hevur seyð
13-06-2023
86 ára gamli Mikkjal Sørensen av Viðareiði hevur í samfull 56 ár búð einsamallur í oynni Kingitoq í Suðurgrønlandi. Vit vitja Mikkjal, sum framvegis rør út og hevur seyð
05-06-2023
Trongisvágsbotnur er ein sonn perla, sum nógv hoyrdu um fyrstu ferð tá stórt ruddingartiltak var har í september 2017. Saman við Peturi Karl av Rana, bónda, ganga vit í Botn
22-05-2023
Býlingurin úti í Grønlandi í vesturbýnum í Havn fekk hetta navnið, tí havnarfólk hildu at hann var so langt burtur. Einaferð var Grønlandsvegurin longsta postrutan í Havn
15-05-2023
Krígssavnið lýsir ein serligan kapittul, sum broytti nógv føroyska samfelagið. Umfatandi arbeiði fer fram í grøna SOR-bygninginum, samstundis sum framsýningin er opin
08-05-2023
Laksalúsin er lítil í vavi, men hon fyllir nógv í alivinnuni, og tað ger hon eisini hjá granskarunum á Fiskaaling við Áir. Har finna tey nýggjar loysnir í alivinnuni
01-05-2023
Orkestrið Ælabogin er nú 25 ár. Orkestrið fyri menningartarnað hevur framvegis stóran týdning nú spæla 38 fólk við í orkestrinum. Tey halda merkisdagin við uttanlandsferð
17-04-2023
Á fløtuni í Miðhoydølum, har Gróðurstøðin nú er, var minkagarður við 17.000 minkum. Tað vardi í 10 ár og so kom sjúka í og tað helt uppat. Vit hitta fleiri, ið arbeiddu har
03-04-2023
Býlingurin Bumshamar í Klaksvík hevur ikki bara eitt spennandi navn, men er ein spennandi býlingur og tey sum búgva her trívast væl
27-03-2023
Gamli býlingurin við Sjógv í Kollafirði er serliga kendur fyri kvæðaskaldskapin hjá sjóvarbóndanum. Nú verður arbeitt við at varðveita tað, ið eftir er av tí gamla við Sjógv
20-03-2023