Vitan

Elisabet hevur kortlagt silvurfiskin
12-07-2017
Elisabet hevur funnið útav at arvamassin hjá silvurfiskinum er 2,5 milliardir basar og at tað eru tvær ættir av silvurfiskum í Føroyum

Silvurfiskurin er eitt fyrndargamalt vongleyst skordjór, ið mentist fyri uml. 400 milliónum árum síðani.

Skordýrið er vanligt í Føroyum og trívist best har tað er heitt og slavið.

Tí er silvurfiskur oftast at finna í baðirúminum, undir køksvaskinum og í kjallarum.

 

Silvurfiskar, sum Elisabet hevur fangað og granskað (Mynd: Elisabet Thomsen)

 

Silvurfiskur er ljósskjarur og flýggjar ella situr pinnastillur, so skjótt sum ljósið verður tendrað.

Silvurfiskur heldur til í rivum og holum og er sera kravlítil. Hann kann liva í fleiri mánaðir uttan at eta.

Silvurfiskinum dámar alt, ið hevur sukur og stívilsi í sær, so sum tapetklistur. Eisini kann hann eta pappír og klæði, tí er silvurfiskur mettur sum eitt skaðadjór.

Tað skal tó sigast, at vanliga er hann ikki til ampa í húsunum, har teir liva. Silvurfiskur er eitt heilt friðarligt "húsdjór"

 

Elisabet í gongd við at kortleggja arvamassan hjá silvurfiskinum (Mynd: Elisabet Thomsen)

 

Silvurfiskurin er sera áhugaverdur, og kortlegging av arvamassanum, kann avdúka spennandi biokemiskar eginleikar hjá hesum frumdjóri. Og hesar eginleikar kunnu vit menniskju gagnnýta. Hvussu?

Lurta eftir samrøðuni við Elisabet Thomsen, mýlalívfrøði-lesandi á Fróðskaparsetur Føroya, ið hevur arbeitt við hesu verkætlan. Hon greiðir frá verkætlanini og hvat vitanin um silvurfiskin kann brúkast til?

 

Nærmynd av einum silvurfiski sættur gjøgnum eitt stereoscope (Mynd: Elisabet Thomsen)

Kelda: Frøði, Dorete Block um silvurfiskin

Vitan

Vitan er sending, har Kári Sólstein fer í dýpdina við einum ávísum evni og tosar við serfrøðingar um tað. Hetta er sendingin, har serfrøðin fær gott pláss, og evni verða útbreidd. Ætlanin við sendingini er at loyva serfrøðingum og granskarum framat at dýpa sína vitan á ein fólksligan hátt, umframt at skapa virðing fyri gransking í Føroyum. Evni í sendingini eru alt frá tara til krabbamein.
PKU royndin fangar ikki øll pinkubørn við CTD. Tí ætlar man í framtíðini at ílegukanna allar nýføðingum fyri CTD
06-10-2015
Á altjóða hjartadegnum snýr Vitan seg um hjarta
29-09-2015
Hvussu ávirkar tað okkara atburð og hugsunarhátt, at vit øll kennast, ella hava kendskap til hvønn annan? Hetta hevur Kári Holm Johannesen kannað
21-09-2015
Gevur ein máttmikil El Niño okkum meira tosk? Tað er spurningurin ið verður viðgjørdur í sendingini Vitan hesuferð
15-09-2015
Í Føroyum er títtleikin av sjúkuni parkinson hægri enn í grannalondunum. Hví er tað so og hvat er parkinson fyri ein sjúka?
02-12-2014
Gransking vísir, at møði er orsøkin til fimta hvørt óhapp ella vanlukku á sjónum. Í sendingini verður tosa um at granska møði hjá sjómonnum
25-11-2014
Ì sendingini hesuferð, er Vitan á rundferð á granskingarsetrinum iNOVA
18-11-2014
Vit vita bara um lív her á Jørðini, men er lív aðrstaðni úti í rúmdini? Tað er stóri spurningurin vit umrøða í sendingini Vitan hesuferð
11-11-2014
Fyri stuttum varð Føroyskt Ferðafuglaaltas útgivið. Í sendingini Vitan, greiðir fuglafrøðingurin Sjúður Hammer frá um ringmerkingar og flytifuglar
04-11-2014
Tveir teir seinastu brunnarnir, í leitanini eftir olju í Føroyum, vóru turrir. Hvat er nú at gera?
28-10-2014
Ása Johannesen, djóraatferðarfrøðingur greiðir frá um djóraatferð.
26-09-2014
Í hesari sending hoyra vit um støðuna hjá sjófuglinum, lendisnýtslu, landbúnað, lívfrøðiligt margfeldi í mold og um haga- og matrikullógávuna
06-06-2013