Málteigurin

Enskt flytur skjótari inn í føroyskt
04-06-2020
Ensk orð, sum ikki verða tillagað til føroyskt, verða meira og meira brúkt. Hendan gongdin hevur tikið dik á seg seinasta árið, sigur Elin Henriksen

Vit hava altíð tikið nógv donsk orð ella fremmandaorð gjøgnum danskt inn í talumálið. Næstan øll hesi orð hava havt lætt við at laga seg til føroyska bending í kyni, tali og falli: 

irriteraður / irriterað, fortørnaður / fortørnað, interessera - interesserað, interesseraður / interesserað, alvorligur / alvorlig / alvorligt, vanskuligur / vanskulig / vanskuligt

Ensk sagnorð hava eisini lætt við at laga seg til føroyska bending:

t.d. teldorð í tátíð fleirtali: geymaðu, linkaðu, seyvaðu, delitaðu, skrollaðu, guglaðu

Og eisini navnorð tillaga seg lættliga: 
rutari - rutarar, (cooker) kukkari - kukkarar (= kókikrani), og nøkur gomul dømi: trolari, leytari.

Lýsingarorð tillaga seg ikki
Tað eru serliga ensk lýsingarorð, sum koma inn í talumálið, ið ikki verða bend í kyni:

fresh, happy, fluffy, boring, nice.

Vit siga: Hann er fresh, hon er fresh og tey eru fresh, happy, nice ella boring.

Skuldi tað fylgt føroyskari bending, hevði tað verðið til:

Hann er fressjur - hon er fressj. Hann er naisur - hon er nais.

Her skjýtur Elin Henriksen upp, at brúka orðið, fúsur, í staðin.

Stigbendingin fer eisini
Hesi lýsingarorð kunnu heldur ikki stigbendast, eins og vit eru von:

fressjur - fressjari - fressjast. Tað verður til meira fressj - mest fressj.

Frammanundan er stigbendingin hjá okkum í ferð við at flyta seg frá -ari/-ast til meira/mest, og hetta skumpar eisini tann vegin. Ein vansi av hesum er, at fólk venja seg av við at benda lýsingarorð, ella benda tey skeivt.  

- Hvørja ferð, vit brúka orð, sum ikki laga seg til okkara bendingarmynstur, er tað sum at taka eitt klípi úr grótlaðaða húsinum, sum føroyskt er. Tað kann henda, at vit taka so nógv klípi úr, at húsið dettur niður, sigur Elin Henriksen, málkøn.
 

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Tað er vorðið vanligari at siga hækkar og lækkar enn fyrr. Ivast tú, sig so heldur veksur og minkar enn hækkar og lækkar, sigur Elin Henriksen, málkøn
16-10-2023
Í orðum sum tøkulag og tøkugjald kemur orðið, tøku-, av orðinum taka. Sagnorðið verður gjørt um til eitt navnorð og sett saman við øðrum
09-10-2023
Í gomlum døgum stýrdu fyrisetingarnar millum, til, vegna, innan, uttan hvørsfalli, men í dag stýra tær eisini hvønnfalli - tó ongantíð hvørjumfalli
02-10-2023
Á føroyskum eitur einki voksin ella voksið, tá ið vit tosa um vøkstur. Børnini eru vaksin síðan seinast, og talið er vaksið, staðfestir Elini Henriksen
25-09-2023
Tað er ymiskt, hvørjum føllum ymisk sagnorð stýra. Uttan at hugsa okkum um siga vit at vaska bilin, men vaska barninum. Hví er tað so? Elin Henriksen greinar sagnorð og føll
18-09-2023
Orðini sjálv/ur og einsamøll/mallur verða ofta blandað. Ert tú sjálv inni, ella ert tú einsamøll inni? Elin Henriksen, málkøn, greinar munin
11-09-2023
Tá ið vit vísa tolsemi, eru vit rúmlig og góðtakandi, meðan tol merkir at vera tolin. Hesi bæði, tol og tolsemi, verða ofta blandað
04-09-2023
Ynskisháttur verður so at siga bert brúktur í føstum orðasambondum, og tí er næstan altíð talan um boðshátt, sum hevur ð í fleirtali. Latið bara vera við at hugsa um ynskishát
26-06-2023
Fyrr hóskaði myndin av pisu sera væl til føroyskar studentar, tí tey ungu vóru klár at fara á flog úr reiðrinum til Danmarkar at lesa víðari. Myndin er øðrvísi í dag
19-06-2023
At vakna upp og steingja upp eru dømi um danismur, tí á føroyskum siga vit vanliga, at vit vakna, og vit steingja. Einki upp verður lagt afturat
12-06-2023
Størsti parturin av sendingini er um danismur. Orðingar sum "hetta skal síggjast í ljósinum av", "Føroyar eru komnar í ringt ljós" og aðrar eru til viðgerðar
05-06-2023
At vera borin halakukk er vanlig orðing á føroyskum. Vit tosa um upprunan til orðið
22-05-2023