- Tíðindi, mentan og ítróttur
Góðan morgun Føroyar
2 milliónir fólk, 60 ár ella eldri, og sum búðu í Danmark millum 2004 og 2017, vóru partur av hesi kanning. Granskararnir funnu so øll tey av hesum, sum høvdu fingið diagnosuna demens (bæði Alzheimers demens og onnur sløg av demensi) umframt, funnu granskararnir fram til, hvussu leingi tey høvdu búð ymsastaðni og hvussu nógv óljóð var á hesum matriklunum.
Tað vísti seg so, at tey, sum høvdu búð í 10 ár á støðum við nógvum óljóði frá ferðsluni, høvdu oftari demenssjúku enn fólk, sum høvdu búð í minni gangi. Kanningin samanbar bæði gang frá bilum og frá jarnbreytum, og úrslitið var tað sama.
Felagið Heimafriður hevur fleiri ferðir víst á, at gangur frá skipum er órógvandi
Ringt at siga hvørjar orsøkirnar eru
Hvørjar orsøkirnar eru til hetta samband, er ilt at siga, men her eru nøkur boð: Gangur er strongdarelvandi og tað merkir, at ymisk hormon í likaminum verða slept út í blóðið – tað kann í sjálvum sær ávirka æðralagið, og hava millum annað hækkað blóðtrýst við sær, umframt æðrakálking. Óljóð kann eisini ávirka svøvnlagið, bæði hvussu langur náttarsvøvnurin er og hvussu góðskan av svøvninum er (hvussu fast vit sova).
Pál Weihe, arbeiðsmedisinari, hevur hugt upp á kanningina um gang og demens
Gangur er sjálvandi ikki meginorsøkin til demens, men mest sannlíkt er gangur viðvirkandi, saman við óhepnum lívsvanum og ílegum.
Hoyr Pál Weihe greiða frá um kanningina og hvørjar tankar hann hevur gjørt sær um evnið.
Kelda: Alzheimersfelagið