Málteigurin

Soltimjólk skal vera í einum
27-09-2021
Um mjólkin eitur soltimjólk, skal orðið vera í einum. Tað er tað ikki á pakkunum, tí ongin bindistrika er, og tí eigur heitið at vera soltin mjólk, tí mjólk er kvennkyn

Solti mjólk stendur á grønu mjólkarpakkunum. Er tað rætt at siga solti mjólk, um mjólkin er 'hon'?

Verður tað skrivað í tveimum orðum, so skal tað sjálvandi vera 'soltin mjólk'. Mjólk er kvennkyn, hon er soltin. Vit kunnu ikki siga, at hon er soltið (við ð), sigur Elin Henriksen, málkøn, og vísir á, at á mjólkarpakkunum er ongin bindistrika, og tí er talan um tvey orð: solti mjólk. 

Soltin er lýsingarorð, bendist eins og vakin, ella løgin. Hann er løgin, hon er løgin, tað er løgið.

Og sama støða ger seg galdandi við lættimjólk.

 

Í Góðan morgun, Føroyar

Halda tey røðu ella røður, og eitur tað í Góðan morgun, Føroyar ella í Góðan morgun, Føroyum?

- Eg haldi, at tað snildasta hevði verið als ikki at fingið sær heiti, ið eru so torfør at benda, sigur Elin Henriksen.

Hon greiðir frá, at í hesum føri eru 'Føroyar' partur av heitinum og verður ikki bent: Vit hoyrdu í 'Góðan morgun, Føroyar', at ...

Hyggjuráðini frá Elini Henriksen eru tó, at tað besta er at seta eitt eyka orð inn: 'Vit hoyrdu í sendingini 'Góðan morgun, Føroyar', at ...

 

Heming og bygdanøvn

Hvat er tað at eta heming á seg? Og skulu bygdanøvn bendast, tá til dømis andlát verða lisin upp í útvarpinum?

Lurtari ger vart við, at onkuntíð eru staðarnøvnini bend, og onkuntíð ikki. Hví tað? Og hvat er rættari?

Elin Henriksen greiðir frá, at tað gamla er at benda bygda- og staðarnøvnini, soleiðis at man sigur Toftum heldur enn Toftir, Strondum heldur enn Strendur og Vági heldur enn Vágur.

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Nýggi kongurin eitur Fríðrikur 10. akkurát sum abbin æt Fríðrikur 9., og tí er tað ikki nýtt, at kongur verður róptur Fríðrikur á føroyskum
15-01-2024
Fyrr var púra vanligt at brúka orðið, bein ella beint, um nakað, sum er rætt. Til dømis var vanligt at siga: bein klokka er 11.07
08-01-2024
Ársins orð er vitlíki, og framburðurin kann vera við bæði longum og stuttum i: [vi:t] og [vɪt]. Nýggjaru orðini tykjast at leggja seg eftir longra framburðinum
18-12-2023
Hóast 'tá' líkist nógv 'tá ið' og verður brúkt oftari og meira enn 'tá ið', so er munur á hesum. Vit eiga at skilja ímillum 'tá' og 'tá ið', sigur Elin Henriksen, málkøn
11-12-2023
Tað er munur á at leggja hond á og hondina á. Tað fyrra merkir harðskapur uttan so at tilskilað verður, hvørs hond talan er um. Til dømis prestsins hond
04-12-2023
Eitt av evnunum í dagsins sending er, hví tað eitur hálvhosur. Hoyrið Elina Henriksen greiða frá áhugaverdu søguni um hálvhosur
29-11-2023
Lurtari spyr, um orðið flóvur er føroyskt ella ikki, og hvussu tað stavast, um so er
20-11-2023
Á føroyskum eru nógv starvs- og útbúgvingarheiti kallkyn, og tað noyðast vit at góðtaka, heldur Elin Henriksen, málkøn
13-11-2023
At framleiða verður meira og meira brúkt, meðan onnur vanlig orð verða skúgvað til viks, heldur lurtari
06-11-2023
Vit eru farin at skriva -u har, sum -i eigur at vera. Dømi sum enduliga, náttuna og hurðuna vísa eina ovurnýtslu av -u
31-10-2023
Tað er stórur merkingarmunur, tá ið tosað verður um eitt lið, sum hevur tapt fyri einum liði ella tapt fyri eitt lið. Her sæst væl, hvussu nógv røtt bending hevur at siga
23-10-2023
Tað er vorðið vanligari at siga hækkar og lækkar enn fyrr. Ivast tú, sig so heldur veksur og minkar enn hækkar og lækkar, sigur Elin Henriksen, málkøn
16-10-2023