Málteigurin

Útlendskur og javnaldur = 'yttliskur' og 'jammaldur'
16-01-2023
Lesiframburður er, tá ið eldri orð, sum vóru til, áðrenn vit fingu stavsetingarreglur, verða framborin, sum tey verða stavað

Eitt er, hvussu orð verða stavað og skrivað. Nakað annað er, hvussu vit úttala tey.

Í hesi sending viðgera vit stóra evnið lesiframburður.

Tað er púra vanligt at hoyra fólk siga 'yttliskur' og 'jammaldur', meðan hesi orðini stavast útlendskur og javnaldur. Verða tey úttalað soleiðis, er talan um lesiframburð.

Lesiframburður verður tað, tá ið eldri orð, sum mangan vóru til, áðrenn vit høvdu nakrar stavsetingarreglur, eisini verða framborin, eins og tey verða stavað, greiðir Elin Henriksen, málkøn, frá.

Dømi:
orðið /ronkilsi/ er eldri enn skriftmálið, og tað fekk stavsetingina rognkelsi. Men tað merkir ikki, at vit skulu fara at siga rogn-kelsi.

Eitt kent dømi er orðið øslakingur (sum stendur í fø-fø). Tað er tað sama sum eldsløkkingur.

Vit siga /ettir/ og /attur/, men stava bæði orðini við -ft-.

Tað sama er galdandi fyri orð sum aftari, altso tann aftari av tveimum. Tað var á fornnorrønum stavað 'aptari', við -pt-.

Tað er so við ljóðlíking fyrst blivið til -ft- og seinni til -tt-.

Elini Henriksen vitandi, er eingin listi yvir orð, har framburðurin víkir frá stavsetingini, men hóast ongin listi er, so eru onkrar meginreglur, og tær gjøgnumgongur Elin Henriksen í hesi sending.

 

Til tín og orðatak

Vit tosa um, hví tað eitur til tín frá mær, men ikki til Jákups, Dánjals ella Jógvans frá mær, og dagsins orðatak er: Albogastoytur og einkjumannasorg, tað verður mett javnt.

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Millum ung hoyrist nýggjur málburður, har tey millum annað siga: 'Tað áhugar meg' heldur enn 'eg havi áhuga' ella 'hatta er áhugavert'
22-01-2024
Nýggi kongurin eitur Fríðrikur 10. akkurát sum abbin æt Fríðrikur 9., og tí er tað ikki nýtt, at kongur verður róptur Fríðrikur á føroyskum
15-01-2024
Fyrr var púra vanligt at brúka orðið, bein ella beint, um nakað, sum er rætt. Til dømis var vanligt at siga: bein klokka er 11.07
08-01-2024
Ársins orð er vitlíki, og framburðurin kann vera við bæði longum og stuttum i: [vi:t] og [vɪt]. Nýggjaru orðini tykjast at leggja seg eftir longra framburðinum
18-12-2023
Hóast 'tá' líkist nógv 'tá ið' og verður brúkt oftari og meira enn 'tá ið', so er munur á hesum. Vit eiga at skilja ímillum 'tá' og 'tá ið', sigur Elin Henriksen, málkøn
11-12-2023
Tað er munur á at leggja hond á og hondina á. Tað fyrra merkir harðskapur uttan so at tilskilað verður, hvørs hond talan er um. Til dømis prestsins hond
04-12-2023
Eitt av evnunum í dagsins sending er, hví tað eitur hálvhosur. Hoyrið Elina Henriksen greiða frá áhugaverdu søguni um hálvhosur
29-11-2023
Lurtari spyr, um orðið flóvur er føroyskt ella ikki, og hvussu tað stavast, um so er
20-11-2023
Á føroyskum eru nógv starvs- og útbúgvingarheiti kallkyn, og tað noyðast vit at góðtaka, heldur Elin Henriksen, málkøn
13-11-2023
At framleiða verður meira og meira brúkt, meðan onnur vanlig orð verða skúgvað til viks, heldur lurtari
06-11-2023
Vit eru farin at skriva -u har, sum -i eigur at vera. Dømi sum enduliga, náttuna og hurðuna vísa eina ovurnýtslu av -u
31-10-2023
Tað er stórur merkingarmunur, tá ið tosað verður um eitt lið, sum hevur tapt fyri einum liði ella tapt fyri eitt lið. Her sæst væl, hvussu nógv røtt bending hevur at siga
23-10-2023