Við Tórði á túri

Einbúgvin av Viðareiði (2:2)
13-06-2023
86 ára gamli Mikkjal Sørensen av Viðareiði hevur í samfull 56 ár búð einsamallur í oynni Kingitoq í Suðurgrønlandi. Vit vitja Mikkjal, sum framvegis rør út og hevur seyð

Tað tók okkum umleið ein hálvan tíma at sigla úr Qaqortoq - fyrr Julianehåb - og út til oynna Kingitoq, har Mikkjal Sørensen hevur búð einsamallur í 56 ár, mitt í stórbaru náttúruni her í Suðurgrønlandi. Hann hevur róð út og eisini havt seyð.

Mikkjal kom yvir til Grønlands at rógva út á vári í 1963, og hann hevur ongantíð verið aftur í Føroyum. Spurdur um hví, sigur hann, at tað er eingin ávís orsøk. -Tað er bara blivið soleiðis og eg havi ongantíð tráað eftir at koma aftur til Føroya, sigur Mikkjal Sørensen.

Her hevur hann síni egnu sethús og eitt seyðahús, har seyðurin hevur kunna gingið inn og út sum tað hevur passað. Tilfarið til bæði húsini fekk hann, eins og nógv onnur her í økinum í Suðurgrønlandi, frá stóru flogstøðini, sum amerikanarar høvdu undir krígnum í Narsarsuaq. Støðin helt uppat mitt í seksti árunum, um tað mundið Mikkjal búsettist her í oynni. Fólk kundu bara fara til Narsarsuaq at fáa sær tað tilfar, tey høvdu brúk fyri.  Aðrir hjálptu honum at taka niður og flyta tilfarið út í oynna, og síðani smíðaði Mikkjal alt sjálvur.

Á hávetri í 1982 var Mikkjal illa staddur. Hann hevði bruna í blindtarminum og hevði ótolandi pínu. Ísur var á sjónum, so hann var ikki førur fyri at sigla sjálvur inn til býin. So hann vavdi teppir og onnur heit klæði uttan um seg og legði seg í bátin beint við rennuna, har skip sigldu gjøgnum ísin. Hann var so heppin, at skipið hjá Sjúkrahúsinum í Qaqortoq kom fram á hann. Teir tóku hann upp og førdu hann inn til Sjúkrahúsið. Tá var blindtarmurin sprongdur. Mikkjal lá á sjúkrahúsinum í fleiri mánaðir, men kom fyri seg aftur.

Høvuðsvinnan hjá einbúgvanum av Viðareiði hevur sum sagt verið útróður, og umframt tað hevur hann havt væl av seyði, uppí 70 áseyðir. Men nú er meginparturin tikin av og hann hevur einar 10-15 ær gangandi eftir. Mikkjal rør framvegis út, serliga um summarið, og hann er framvegis sjálvbjargin í allar mátar, nú hann er blivin 86 ár. Eftir tørvi siglir hann við jolluni inn til býin eftir gassi og aðrari vøru, so hann kann lívbjara sær úti í oynni.

Áðrenn Mikkjal kom til Grønlands, fekk hann sum ungur drongur um endan av slupptíðini í Føroyum, og tað dámar honum væl at tosa um. Hann tosar eisini eitt sindur um gomul minnir í heimbygdini Viðareiði.

Spurdur hvat eitt fólk skulu hava í sær fyri at klára at búgva einsamøll so langt burtur frá øðrum fólkum í so mong ár, sigur Mikkjal Sørensen:

-Tú skal ikki vera bangin fyri nøkrum sum helst í náttúruni. Tú skalt ikki vera bangin fyri myrkri. Tú skalt ikki vera bangin fyri veðri. Og so skalt tú síggja ljóst uppá tingini í allar mátar.

 

Sendingin varð fyrstu ferð í útvarpinum hin 26. december 2021. Síðani sendingin varð gjørd, eru sethúsini hjá Mikkjali úti í oynni brunnin í grund, og tí livir hann nú í einari eldraíbúð inni í býnum

Við Tórði á túri

Í sendingini "Við Tórði á túri", sum verður send í Útvarpinum mánadag klokkan 17:05, vitjar Tórður Mikkelsen við mikrofonini bygdir og býir kring landið og varpar ljós á gerandisdagin hjá fólki. Forvitnið er drívmegin og evni, ið ikki skapa yvirskriftir í miðlunum, hava mangan stóran týdning fyri fólkið á staðnum. Tað eru nógvar smærri bygdir kring landið, sum sjáldan fáa pláss í miðlunum, men sum avgjørt hava sína søgu. Og hvørt menniskja hevur eina søgu at fortelja. Tað hoyra vit í reportasjunum í Útvarpinum mánadag klokkan 17:05. Fyri at skapa eina variatión í sendingunum, vitjar Tórður Mikkelsen viðhvørt býlingar og ávísar gøtur. Hann hevur eisini lýst serlig tiltøk, m.o. Bindifestivalin og Sjómannadagin, og onkuntíð er hann á túri í øðrum londum.
Í dag er túrurin í býlinginum á Sevmýri, har nógvar søguligar uppgerðir hava verið í fótbólti, men her henda stórar broytingar júst nú. Og vit hitta fleiri fólk, ið búgva her
15-04-2024
Høvuðspersónurin á túrinum í dag er 91 ára gamli gjáarmaðurin Petur Jacob Sigvardsen, sum hevur givið fleiri og 20 bøkur út eftir at hann bleiv pensiónistur
25-03-2024
Tey hava sungið nærum kring alt landið, og tað er hugtakandi at hoyra og síggja kórið Sangfuglar við minnisveikum fólkum framføra kórsang. Kórið hevur verið til í seks ár
18-03-2024
Í ár varð serliga nógv gjørt burtur úr í sambandi við kvinnudagin 8. mars. Tiltøk vóru alla vikuna og vit hoyra um nøkur á hesum túrinum.
11-03-2024
Fyrstu sethúsini í býlinginum á Breiðabliki í Havn vórðu reist fyri góðum 20 árum síðani. Og í dag vita tey, sum har búgva, at siga frá nógvum søgum
04-03-2024
Fyri 18. ferð hava torradagar verið í Klaksvík. Eitt tiltak, sum samlar nógv fólk í sambandi við fiskivinnu og mentan. Á hesum túri vitja vit fleiri av tiltøkunum
26-02-2024
Gamla Hospital í Havn, sum varð tikið í brúk í 1829, kemur nú til heiður og æru aftur. Í 43 ár hava Vanja Petersen og onnur arbeitt við at fáa tað til eitt savn ov fortíðina
19-02-2024
Næstseinasta vikuskifti var ein hópur av tannáringum á Mini Teen Street á Kambsdali. Í sendingini hitta vit fleiri, sum eisini plaga at vera á altjóða leguni í Týsklandi
12-02-2024
400 ára gamli studentagarðurin í Keypmannahavn, Regensen, er framvegis siðbundin studentagarður og har búgva í dag fimm føroyingar. Teir gomlu siðirnir eru framvegis á Garði
05-02-2024
Útróðrarbátar í Klaksvík fáa nógvan fisk, tá tað viðrar at sleppa út. Teir eru á einum máli um, at teir hava ikki niðurfiskað toskastovnin og teir eru ósamdir við frøðingarnar
29-01-2024
Pensjonistar í Kollafirði hugna sær í Tilhaldinum millum Bóla. Men tey halda, at tey kundu verið nógv fleiri. Tilhaldið er 35 ár og tey siga, at tað var fyrsa av sínum slag
22-01-2024
Tráan eftir farnari tíð, siðvenjur og hugni eru nøkur ting, vit seta í samband við jólatíðina. Í dag vitja vit kring landið og hesin túrur er merktur av jólafyrireiking
18-12-2023