Vitan

Elisabet hevur kortlagt silvurfiskin
12-07-2017
Elisabet hevur funnið útav at arvamassin hjá silvurfiskinum er 2,5 milliardir basar og at tað eru tvær ættir av silvurfiskum í Føroyum

Silvurfiskurin er eitt fyrndargamalt vongleyst skordjór, ið mentist fyri uml. 400 milliónum árum síðani.

Skordýrið er vanligt í Føroyum og trívist best har tað er heitt og slavið.

Tí er silvurfiskur oftast at finna í baðirúminum, undir køksvaskinum og í kjallarum.

 

Silvurfiskar, sum Elisabet hevur fangað og granskað (Mynd: Elisabet Thomsen)

 

Silvurfiskur er ljósskjarur og flýggjar ella situr pinnastillur, so skjótt sum ljósið verður tendrað.

Silvurfiskur heldur til í rivum og holum og er sera kravlítil. Hann kann liva í fleiri mánaðir uttan at eta.

Silvurfiskinum dámar alt, ið hevur sukur og stívilsi í sær, so sum tapetklistur. Eisini kann hann eta pappír og klæði, tí er silvurfiskur mettur sum eitt skaðadjór.

Tað skal tó sigast, at vanliga er hann ikki til ampa í húsunum, har teir liva. Silvurfiskur er eitt heilt friðarligt "húsdjór"

 

Elisabet í gongd við at kortleggja arvamassan hjá silvurfiskinum (Mynd: Elisabet Thomsen)

 

Silvurfiskurin er sera áhugaverdur, og kortlegging av arvamassanum, kann avdúka spennandi biokemiskar eginleikar hjá hesum frumdjóri. Og hesar eginleikar kunnu vit menniskju gagnnýta. Hvussu?

Lurta eftir samrøðuni við Elisabet Thomsen, mýlalívfrøði-lesandi á Fróðskaparsetur Føroya, ið hevur arbeitt við hesu verkætlan. Hon greiðir frá verkætlanini og hvat vitanin um silvurfiskin kann brúkast til?

 

Nærmynd av einum silvurfiski sættur gjøgnum eitt stereoscope (Mynd: Elisabet Thomsen)

Kelda: Frøði, Dorete Block um silvurfiskin

Vitan

Vitan er sending, har Kári Sólstein fer í dýpdina við einum ávísum evni og tosar við serfrøðingar um tað. Hetta er sendingin, har serfrøðin fær gott pláss, og evni verða útbreidd. Ætlanin við sendingini er at loyva serfrøðingum og granskarum framat at dýpa sína vitan á ein fólksligan hátt, umframt at skapa virðing fyri gransking í Føroyum. Evni í sendingini eru alt frá tara til krabbamein.
27. januar er altjóða dagur til minnis um Holocaust. Í sendingini greiðir Róland í Skorini frá Holocaust. Onnur sending
01-02-2013
27. januar er altjóða dagur til minnis um Holocaust. Í sendingini greiðir Róland í Skorini frá um Holocaust. Fyrsta sending
24-01-2013
Seyðabrævið er elsta miðaldarrit sum vit eiga í Føroyum. Vanliga uppfatanin er, at tað er ein rættarbót, sum var givin Føroyum, men so er ikki!
22-11-2012
Ein varandi orkukelda, sum tað er ov mikið av í Føroyum, er vindur. Fleiri verkætlanir eru í gongd, sum skulu temja hesa orkukeld við vindmyllum
08-11-2012
6. november skulu amerikansku veljararnir atkvøða, hvør skal verða forseti í USA næstu fýra árini. Vitan hesuferð er um amerikanska forsetavalið
25-10-2012
Umleið 15 procent av føroyingunum hoyra til brøðrasamkomuna og tað er munandi fleiri, enn tað gera í grannalondunum, hví er tað so?
11-10-2012
Føroyskur alilaksur verður í dag mettur at verða heimsins besti
27-09-2012
Kristnaði Sigmundur fólkið sum buði í Føroyum? Ella vóru tey sum búðu her, longu kristin tá ið Sigmundur kom við síni kristniboðan til Føroya?
08-03-2012
Jóan Pauli Joensen, professari í siðsøgu, greiðir frá um føroyska matmentan og um føroyska jólamatmentan
08-12-2011
Hvat skulu vit brúka eina fólkateljing til í 2011?
10-11-2011
Í sendingini verður tosa við Hans Andrias Sølvará, søgufrøðing, Petur Zachariassen, støddfrøðing, og Jóannes Hansen, samfelagsfrøðing
27-10-2011