Góðan morgun Føroyar

Hvussu tosa føroyskar kvinnur um pínu undir barnsburði? Ber til at tosa um positiva og negativa pínu? Hesir eru summir av spurningunum, sum vaktu áhugan hjá Turið Hermansdóttir, tá hon fór undir at kanna, hvussu føroyskar kvinnur uppliva barnsburðin við atliti at pínu.

Í ritgerðini byrjar Turið við við eini hugleiðing um eina hypotesu, sum verður nevnd tann burðarfrøðiliga (obstetriska) tvístøðan. Tvístøðan ímillum at menniskju hava eitt lutfalsliga stórt høvd og samstundis skulu ganga á bakbeinunum (bipedalism), sum krevur eina smala koku. - Ein smøl koka til eitt stórt høvd hóskar ikki væl saman, og hetta sigst at hava pínu og tvørleikar við sær.

Onnur finnast at hesari hypotesuni og vísa á, at pína og ótti koma av eini øktari heilivágsviðgerð av barnsburðinum. At tá 'ræðið' (eisini kallað autoritativ vitan) verður tikið frá føðandi kvinnuni, og hon fær viðgerð sum sjúk, verður ótti skaptur, sum elvir til eina negativa pínuuppfatan og tvørleikar.

Í tjúgundu øld fór sjúkrahúsverkið undir at geva barnakonum meiri heilivág fyri ymiskar tvørleikar, meðan tær gingu við barn. Barnakonur skuldu eiga á sjúkrahúsi, og í summum londum vóru barnsburðarnir ikki longur í hondunum á kvinnuni og ljósmóðurini, men á føðilæknum og sjúkrarøktarfrøðingum.

Summir granskarar vilja vera við at fatanin av pínu kann vera mentanarliga tengd - og tað var júst tað, sum vakti áhugan hjá Turið fyri at kanna, hvussu føroyskar kvinnur tosa um pínu undir barnsburði.

Turið kom millum annað fram til, at kvinnurnar, ið áttu í 70'unum, tosaðu um 'negativa' pínu og ótta, og at tær høvdu minni ræði á egnum kroppi. Hetta samsvarar við, at barnsburðar verða fluttir inn á sjúkrahúsið hetta tíðarskeiðið. Kvinnurnar kendu seg viðfarnar, sum vóru tær sjúkar.

Kvinnurnar, ið áttu frá ár 2000 og uppeftir, kendu seg meira nøgdar við heilsustarvsfólk og teirra egna leiklut í barnsburðinum. Ávirkanin var, at kvinnan merkti, at hon hevði størri ræði á føðingini, kendi minni ótta og tískil eisini 'góðtók' pínuna betur.

Turið Hermansdóttir vitjaði morgunsendingina og greiddi frá um evnið.