Nón

Rættindini hjá sámum eru bøtt nógv
05-02-2019
"Fornorskningspolitikken" kúgaði sámiska mentan. Men hann varð avtikin í 1950´unum, í dag eru rættindini hjá sámum nógv betri, vísur professari á

Sámar er fólkaslag sum heldur til í Norðurnorra, Norðursvøríki, Norðurinnlandi og Norðurvestur Russlandi.

FN hevur viðurkent sámar sum upprunafólkaslag, og gevur hetta sámum rætt at varðveita og menna teirra handverk, mál, útbúgving, reindýrahald, siðvenjur og samleika.
Men rættindini hjá sámum hava ikki altíð verið góð. Í 100 ár, frá umleið 1850, var almenni norski politikkurin, at sámarnir skuldu assimilerast í norska samfelagið. Tað vil siga, at teir skuldu gerast líka sum norðmenn. Hesin politikkur verður nevndur "fornorskningspolitikken", og hevði millum annað við sær, at sámiskt mál varð forboðið í skúlanum heilt til 1950- og 60-árini.

Men hesin politikkur varð avtikin í 1950´unum, og síðani eru rættindini hjá sámum bøtt munandi. Í 1956 var eitt sáma-ráð sett á stovn, og síðani hevur verið arbeitt fyri at varðveita og menna sámiska mentan og mál. Í 1989 varð Sámatingið stovnað í Norra, sum skal styrkja politiska leiklutin hjá sámum og tryggja sámum rættvísa viðferð.

Í dag eru bæði rættindini hjá sámum, og sjálvsfatanin hjá sámum góð. Tað sigur Else Grete Broderstad, professari í sámiskum viðurskiftum á Universitetinum í Tromsø.

Nón tosaði við hana í samband við tematýsdagin um sámar.
 

Nón

Sending, sum var at hoyra í útvarpinum frá 2017-2022. Nón er løtan á degnum um trítíðina seinnapart. Nón er eisini ein sending í útvarpinum, har karmurin er mentan og samfelag.  
Høgni Djurhuus hugleiðir um vikuna, sum fer
20-05-2022
Góður gamal kristindómur er felagsheiti fyri gransking, sum Jákup Reinert Hansen leggur fram í nýggjari bók
19-05-2022
Hoyr samrøðu við Unn Paturson, ið er tilnevnd tónleikavirðisløn Norðurlandaráðsins
19-05-2022
Góður gamal kristindómur. Læknastríðið sum ferðavinnutilboð.
18-05-2022
Tørvur er á fleiri tilboðum til ferðafólk í Klaksvík. At varpa ljós á søguna gevur bæði meining fyri ferðafólk og føroyingar, halda stigtakarar til nýtt ferðavinnutilboð.
18-05-2022
Gransking og vinna
16-05-2022
Tørvur er støðugt á nýggjari vitan um, hvussu laksalúsin kann basast, siga serfrøðingar og umboð fyri alivinnuna, sum luttaka á altjóða ráðstevnu í Norðurlandahúsinum í løtuni
11-05-2022
Altjóða ráðstevna um laksalús í Føroyum og Unn Paturson tilnevnd Tónleikavirðisløn Norðurlandaráðsins
11-05-2022
Býarskipan og bústaðarbygging. Musikkstevna á Eiði.
09-05-2022
Mikukvøldið var orgulkonsert í Hoyvíkar kirkju við heimskenda orgulleikaranum Olivier Latry, sum spælir stórar konsertir kring allan heimin
07-05-2022
Lykkenborg sum leikur. Heimskendi urguleikarin Olivier Latry
06-05-2022
Høgni Djurhuus hugleiðir um vikuna, sum fer
06-05-2022