Vitan

Vitan: El Niño vs tosk
15-09-2015
Gevur ein máttmikil El Niño okkum meira tosk? Tað er spurningurin ið verður viðgjørdur í sendingini Vitan hesuferð

El Niño er partur av veðurlagsfyribrigdinum "ENSO" (El Niño - Southern Oscillation) í tropiska partinum av Kyrrahavinum, og fevnir um broytingar bæði í havinum og luftini. Ein stórur partur av Kyrrahavinum gerst væl heitari tá El Niño er, og hetta sæst aftur í øktum miðalhita á jørðini. Tann øvugta støðan, við einum kaldari Kyrrahavi, verður nevnd La Niña.

 

Greinin heldur fram undir myndini.

Mynd av tí sera máttmiklu El Niño í 1998 (mynd: Havstovan)


Í sendingini Vitan, fara Osmund Justinussen, Hjálmar Hátún og Hanus Kjølbro, at greiða frá ENSO og tess møguligu ávirkan á veðrið og harvið havumhvørvið kring Føroyar. Osmundur hevur lagt til merkist, at tíðarskeið við máttmiklum El Niño falla saman við góðum botnfiskiskapi undir Føroyum. Eftir nøkur ár við vánaligum fiskiskapi, fáa bátarnir stóran og feitan tosk mitt í øllum. Er hetta verðuliga so, og hvussu kunnu ENSO og toskaveiða hanga saman?
 
El Niño er sera máttmikil í ár, og tískil verður spennandi at fylgja við gongdini í fiskiskapinum.

 

Stabbamynd av samanhangi millum El Niño, La Niña og vøkstur hjá toski:

Mynd: Hjálmar Hátún / Havstovan

 

Les grein sum Hjálmar Hátún hevur skrivað um El Niño, La Niña og tosk í Sjóvarmál. Trýst her

 

Trýst á leinki, so sært tú hvussu jetstreymarnir hátta sær beint nú. Trýst her

 

Jetstreymarnir 15.09.2015

Vitan

Vitan er sending, har Kári Sólstein fer í dýpdina við einum ávísum evni og tosar við serfrøðingar um tað. Hetta er sendingin, har serfrøðin fær gott pláss, og evni verða útbreidd. Ætlanin við sendingini er at loyva serfrøðingum og granskarum framat at dýpa sína vitan á ein fólksligan hátt, umframt at skapa virðing fyri gransking í Føroyum. Evni í sendingini eru alt frá tara til krabbamein.
Nyggjar kjarnuboringar kunnu siga okkum, hvussu veðurlagið hevur verið fyri fleiri túsund árum siðan, og nær fyrstu menniskjuni komu til oyggjarnar
17-01-2017
Um burðardygt seyðarhald og økokritikk í bókmentum
10-01-2017
Um grøna elframleiðslu, visión 2030 og framtíðartankar hjá føroyskum ungdómi
03-01-2017
Sjúrðakvæðini verða hildin at verða elligomul, men nú vil ein professari verða við, at ein prestur í Hvalba yrkti tey øll fyrst í 1800talinum
12-04-2016
Vísindini hava torførari og torførari við at sannføra fólk um tað, ið vísindini siga. Hoyr Pál, Maritu og Boga kjakast um hetta evnið
05-04-2016
David Arge Klevang Pedersen mennir saman við NASA eina nýggja stýrisskipan til rúmdarfør. Hoyr David greiða frá um Juno, Mars2020 og annað áhugavert
22-03-2016
Í sendingini hoyra vit um tað at køla mannakroppin niður og harvið steðga øllum lívi, og at fiti hjá pápum kann førast víðari til tað ófødda barnið
17-03-2016
Hvat er tað fyrsta orðið føroysk børn duga at siga? Tað er ikki mamma, hvat er tað so? Málmenning hjá føroyskum børnum er evnið í sendingini Vitan
03-11-2015
Fornfrøðingur er farin at leita eftir fornum víkingagravum í norðoyggjum. Tað er evnið í sendingini Vitan hesuferð
27-10-2015
Niels Juel Arge tosar við fornfrøðingin Sverra Dahl, um víkingagravirnar í Tjørnuvík
27-10-2015
Hetta eru evinin í hesu sendingini í røðini Vitan
20-10-2015
Iris Thomsen hevur verið og talt hval við Falklandsoyggjarnar, og í summar var stór hvalateljing í norðuratlantshavinum
13-10-2015