Vitan

Vitan: »Fyrstu føroyingarnir«
17-01-2017
Nyggjar kjarnuboringar kunnu siga okkum, hvussu veðurlagið hevur verið fyri fleiri túsund árum siðan, og nær fyrstu menniskjuni komu til oyggjarnar

Í 2015 vóru nakrir útlendskir granskarar í Føroyum, og tóku kjarnuroyndir úr fimm ymiskum vøtnum.

- Við at kanna kjarnuroyndirnar, kunnu vit siga, nær seyður og harvið eisini fólk komu til Føroyar, sigur professarin í jarðarvísindum Raymond Bradley. 

Tey hava borað tríggjar metrar niður í fimm ymisk vøtn í Føroyum, Eiðisvatn, Saksunarvatn, Sandsvatn, Gróthúsvatn og Stóravatn, umfram at ein kjarnuboring varð gjørd í Tjørnuvík.

Niðast í hesum kjarnuboringum finna tey eitt tjúkt øskulag, sum kann tíðarfestast til at verða 10.300 ára gamalt. Hetta er eitt kent øskulag, rópt Saksunarvatnøskulagið, sum finst um alt evropa, og varð fyri fyrstu ferð funnið í Føroyum.

Tí kunnu hesar jarnuboringarnar siga ein part av okkara søgu, heili 10.300 ár aftur í tíðina.

 

Granskarar taka kjarnuroyndir

 

- Vit fara at kanna, hvussu veðurlagið hevur verið í Føroyum, seinastu 10.000 árini, sigur Raymond.

Hann hevur fingið íblástur til hesa granskingarverkæltan, frá yvir 40 ára gomlu umstríddu ástøðini, hjá plantufrøðinginum Jóhannesi Johansen, ið segði, at fólk var í Føroyum ár 2300 fyri Kristi føðing. 

Jóhannes bygdi sítt ástøði, við at kanna sáði frá jóansøkugrásið, ið sigst at spreiða seg við húsdjórum og fólkið. Hann kundi staðfesta, at jóansøkugras kom til Føroyar fleiri túsund ár fyri landnám, og harvið eisini húsdjór og menniskju. 

 

Tey gera kjarnuboringar í gróthúsvatn

 

- Enn kunnu vit onki siga, men longu nú síggja vit okkurt áhugavert í kjarnuroyndunum, sigur Raymond Bradley, ið vónar, at kunna koma við úrslitum einaferð seinni í ár. 

Í sendingini hoyra vit um ástøði hjá Jóhannes, tosað verður við Raymond Bradley, Una Aarting og Símun Arge.

Lurta eftir sendingini her: 

Vitan

Vitan er sending, har Kári Sólstein fer í dýpdina við einum ávísum evni og tosar við serfrøðingar um tað. Hetta er sendingin, har serfrøðin fær gott pláss, og evni verða útbreidd. Ætlanin við sendingini er at loyva serfrøðingum og granskarum framat at dýpa sína vitan á ein fólksligan hátt, umframt at skapa virðing fyri gransking í Føroyum. Evni í sendingini eru alt frá tara til krabbamein.
Nyggjar kjarnuboringar kunnu siga okkum, hvussu veðurlagið hevur verið fyri fleiri túsund árum siðan, og nær fyrstu menniskjuni komu til oyggjarnar
17-01-2017
Um burðardygt seyðarhald og økokritikk í bókmentum
10-01-2017
Um grøna elframleiðslu, visión 2030 og framtíðartankar hjá føroyskum ungdómi
03-01-2017
Sjúrðakvæðini verða hildin at verða elligomul, men nú vil ein professari verða við, at ein prestur í Hvalba yrkti tey øll fyrst í 1800talinum
12-04-2016
Vísindini hava torførari og torførari við at sannføra fólk um tað, ið vísindini siga. Hoyr Pál, Maritu og Boga kjakast um hetta evnið
05-04-2016
David Arge Klevang Pedersen mennir saman við NASA eina nýggja stýrisskipan til rúmdarfør. Hoyr David greiða frá um Juno, Mars2020 og annað áhugavert
22-03-2016
Í sendingini hoyra vit um tað at køla mannakroppin niður og harvið steðga øllum lívi, og at fiti hjá pápum kann førast víðari til tað ófødda barnið
17-03-2016
Hvat er tað fyrsta orðið føroysk børn duga at siga? Tað er ikki mamma, hvat er tað so? Málmenning hjá føroyskum børnum er evnið í sendingini Vitan
03-11-2015
Fornfrøðingur er farin at leita eftir fornum víkingagravum í norðoyggjum. Tað er evnið í sendingini Vitan hesuferð
27-10-2015
Niels Juel Arge tosar við fornfrøðingin Sverra Dahl, um víkingagravirnar í Tjørnuvík
27-10-2015
Hetta eru evinin í hesu sendingini í røðini Vitan
20-10-2015
Iris Thomsen hevur verið og talt hval við Falklandsoyggjarnar, og í summar var stór hvalateljing í norðuratlantshavinum
13-10-2015