Vitan

Elisabet hevur kortlagt silvurfiskin
12-07-2017
Elisabet hevur funnið útav at arvamassin hjá silvurfiskinum er 2,5 milliardir basar og at tað eru tvær ættir av silvurfiskum í Føroyum

Silvurfiskurin er eitt fyrndargamalt vongleyst skordjór, ið mentist fyri uml. 400 milliónum árum síðani.

Skordýrið er vanligt í Føroyum og trívist best har tað er heitt og slavið.

Tí er silvurfiskur oftast at finna í baðirúminum, undir køksvaskinum og í kjallarum.

 

Silvurfiskar, sum Elisabet hevur fangað og granskað (Mynd: Elisabet Thomsen)

 

Silvurfiskur er ljósskjarur og flýggjar ella situr pinnastillur, so skjótt sum ljósið verður tendrað.

Silvurfiskur heldur til í rivum og holum og er sera kravlítil. Hann kann liva í fleiri mánaðir uttan at eta.

Silvurfiskinum dámar alt, ið hevur sukur og stívilsi í sær, so sum tapetklistur. Eisini kann hann eta pappír og klæði, tí er silvurfiskur mettur sum eitt skaðadjór.

Tað skal tó sigast, at vanliga er hann ikki til ampa í húsunum, har teir liva. Silvurfiskur er eitt heilt friðarligt "húsdjór"

 

Elisabet í gongd við at kortleggja arvamassan hjá silvurfiskinum (Mynd: Elisabet Thomsen)

 

Silvurfiskurin er sera áhugaverdur, og kortlegging av arvamassanum, kann avdúka spennandi biokemiskar eginleikar hjá hesum frumdjóri. Og hesar eginleikar kunnu vit menniskju gagnnýta. Hvussu?

Lurta eftir samrøðuni við Elisabet Thomsen, mýlalívfrøði-lesandi á Fróðskaparsetur Føroya, ið hevur arbeitt við hesu verkætlan. Hon greiðir frá verkætlanini og hvat vitanin um silvurfiskin kann brúkast til?

 

Nærmynd av einum silvurfiski sættur gjøgnum eitt stereoscope (Mynd: Elisabet Thomsen)

Kelda: Frøði, Dorete Block um silvurfiskin

Vitan

Vitan er sending, har Kári Sólstein fer í dýpdina við einum ávísum evni og tosar við serfrøðingar um tað. Hetta er sendingin, har serfrøðin fær gott pláss, og evni verða útbreidd. Ætlanin við sendingini er at loyva serfrøðingum og granskarum framat at dýpa sína vitan á ein fólksligan hátt, umframt at skapa virðing fyri gransking í Føroyum. Evni í sendingini eru alt frá tara til krabbamein.
Anna Maria Fosaa, Jens-Kjeld Jensen og Janus Hansen greiða frá, ávíkavist lívfrøðiliga margfeldinum, hagafuglinum og skordýrum í Føroyum
31-05-2013
Vár í Ólavsstovu, cand.mag í norðurlendskum bókmentum, greiðir frá, hvussu føroyskt gjørdist ein lærugrein í skúlunum
24-05-2013
Í sendingin verða ílegur, FarGen og ílegugransking umrødd
16-05-2013
Evnið í sendingini er, hvussu ferðafrásagnir kunnu lýsa, hvussu føroyski samleikin, tjóðin og føroyskar bókmentir íbirtust. Annar partur
02-05-2013
Evnið í sendingini er, hvussu ferðafrásagnir kunnu lýsa, hvussu føroyski samleikin, tjóðin og føroyskar bókmentir íbirtust. Fyrsti partur
18-04-2013
Hetta eru evnini í sendingini Vitan
09-04-2013
Eitt av kendastu listaverkum í landinum er altartalvan í Christianskirkjuni í Klaksvík, og í hesum døgum verður hon høvuðsumvæld
14-03-2013
Hetta eru evnini í sendingini Vitan
08-03-2013
Tólmenni, robottar, skulu í framtíðini hjálpa til í almannaverkinum
04-03-2013
Fleiri túsund føroyingar, hava verið við í einari stórari granskingarverkætlan, hvussu støðan er við diabetes í Føroyum
21-02-2013
27. januar er altjóða dagur til minnis um Holocaust. Ì sendingini greiðir Róland í Skorini frá Holocaust. Fjórða og seinasta sending
21-02-2013
27. januar er altjóða dagur til minnis um Holocaust. Í sendingini greiðir Róland í Skorini frá Holocaust. Triðja sending
07-02-2013