Vágskálin

Vágskálin: Ein góð roynd at siga handilssøguna
15-01-2025
Í sendingini ummæla Helgi Eidesgaard, søgufrøðingur, og Finn Jensen, dekanur á Glasi, "Søgan um handlarnar" hjá Helga Jacobsen

Bókin snýr seg um menningina í føroyskum handilslívi frá tí, at fríhandilin kom í 1856.

Ein, sum beinanvegin fekk handilsloyvi og gjørdist stórur handilsmaður, var Martin Christian Restorff í Havn. Ein annar, sum var byrjaður áðrenn hann, var Andreas Wilhelm Skibsted, og í Havn fór eisini Carl Frantz Siemens til verka.

Ein fjórði, sum fór til verka á Tvøroyri, var T. F. Thomsen, sum keypti ognirnar hjá kongliga úthandlinum har, og í Klaksvík keypti Jørgen Bech & Sønner ognirnar hjá einahandlinum.

Ein og hvør, sum var 25 ár og hevði fast tilhald í Føroyum, kundi við fríhandlinum søkja um at fáa handilsloyvi, og ein hópur av fólki kring alt landið søkti um at sleppa at seta á stovn smærri handlar.

Í Havn vóru í 1910 tilsamans 60 handlar, og tá mest var av handlum í Føroyum í 1950'unum og 1960'unum, vóru handlarnir um 500 í tali. 

Í dag minnir handilsmynstrið um fyrstu tíðina eftir Einahandilin við nøkrum fáum samtøkum, ið hava handlar kring oyggjarnar, tó ikki á teimum smæstu oyggjunum.

Helgi Eidesgaard og Finn Jensen halda, at bókin hjá Helga Jacobsen er ein góð frásøgn um gongdina í handilsvinnuni, men hon er ikki endaliga søgan. Nógvir handlar eru nevndir í bókini, men fleiri eru ikki.

Notur áttu at verið í tekstinum, so upplýsingarnar kundu verið eftirkannaðar, heldur Helgi Eidesgaard, og Finn Jensen var hugtikin av lýsingunum av handlinum sum miðdepli í bygdunum fyri 100 árum síðan.

Uni Arge leggur til rættis.

Vágskálin

Vágskálin er sending við mentanarligum ummælum. Tveir ummælarar eru við hvørja ferð, og í flestu førum verða bøkur vigaðar á vágskálini. Ummælini verða gjørd sum samrøður í útvarpsstovuni, og brot verða spæld úr tí, sum ummælt verður. Á vágskálina kunnu eisini verða lagdir sjónleikir, framsýningar og framførslur. Serlig rák í tíðini verða viðhvørt vigað og viðgjørd. Uni Arge leggur til rættis.
Í sendingini ummæla Helgi Eidesgaard, søgufrøðingur, og Finn Jensen, dekanur á Glasi, "Søgan um handlarnar" hjá Helga Jacobsen
15-01-2025
Í sendingini ummæla Eyðun Klakkstein og Eilen Anthoniussen krimiskaldsøguna "Altartalvan" hjá Jógvani Isaksen
08-01-2025
Í sendingini rógva vit aftur á 10 av Vágskálunum í 2024 og hoyra brot úr ummælunum
17-12-2024
Á vágskálini hesaferð er barna- og ungdómsskaldsøgan "Leyp nú, Eva!" eftir Rakel Helmsdal
17-12-2024
Á vágskálina leggja vit bókina "Vilji er lekjandi máttur" um Gunnar Hjelm, sum Hans Egholm hevur skrivað
09-12-2024
Á vágskálini hesaferð er heimspolitiska søgubókin "Frá Kuwait til Kyiv" eftir Hans Andrias Sølvará
26-11-2024
Á vágskálini hesaferð eru yrkingasøvnini "Yvir um ferð" hjá Svannu Jákupsdóttir og "Landslagið vil ikki eiga teg" eftir Tórodd Poulsen
25-11-2024
Um vikuskiftið vóru bókadagar, og sendingin hesaferð er merkt av tí.
19-11-2024
Bókin "Lítur aftur um bak" hjá Hans Eileri Hammer og Randi Mohr, journalisti, er til ummælis hesaferð
12-11-2024
Til umrøðu hesaferð eru fýra evni, m.a. bókin ”Frá Kuwait til Kyiv” eftir Hans Andrias Sølvará
04-11-2024
Á vágskálina hesaferð leggja vit bókina "Marta Marta" eftir Marjuna Syderbø Kjelnæs
29-10-2024
Bókin "Antisemitisma" hjá Hanusi Kamban er á vágskálini hesaferð
23-10-2024