Málteigurin

Millum, til, vegna, innan, uttan og føll
02-10-2023
Í gomlum døgum stýrdu fyrisetingarnar millum, til, vegna, innan, uttan hvørsfalli, men í dag stýra tær eisini hvønnfalli - tó ongantíð hvørjumfalli

Mong eru farin at ivast í, um ein fyriseting stýrir hvønn ella hvørjumfalli, og tað ávirkar bendingarnar hjá okkum.

Eitur tað til dømis vegna tey ella vegna teimum?

Í dag tosa vit fyrisetingar, sum stýra hvønnfalli.

Fyrisetingarnar eru hesi smáu orðini, sum standa framman fyri navnorð ella orð við navnorðsvirði.

Fyrisetingar stýra ongantíð hvørfalli og sjáldan hvørsfalli. Og alsamt fleiri eru farin at ivast í, nær tær stýra hvønnfalli og nær hvørjumfalli.

- Í summum førum er tó eingin grund til at ivast, og tað er, tá ið fyrisetingarnar kunnu taka hvønnfall, men ongantíð hvørjumfall, sigur Elin Henriksen, málkøn.

Vit hyggja fyrst at fyrisetingum, sum fyrr (og framvegis í føstum orðingum) tóku hvørsfall, men nú á døgum hvønnfall, og tær eru millum, til, vegna, innan og uttan.

Og so eru tað nakrar fyrisetingar, sum altíð stýra hvønnfalli og bara hvønnfalli. Tær kendastu eru: áraka, gjøgnum, rundanum, umframt, síðan, oman ella niðan, og hinumegin. 

- Orð við -megin taka altíð hvønnfall og ongantíð hvørjumfall, og tey verða altíð skrivað í einum, leggur Elin Henriksen dent á.

 

Upp á sikt, holtur og okra

Í sendingini eru orðingarnar "upp á sikt", at fara í holtur ella holt við eitthvørt og at okra eisini til viðgerðar. 

 

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Tað er vorðið vanligari at siga hækkar og lækkar enn fyrr. Ivast tú, sig so heldur veksur og minkar enn hækkar og lækkar, sigur Elin Henriksen, málkøn
16-10-2023
Í orðum sum tøkulag og tøkugjald kemur orðið, tøku-, av orðinum taka. Sagnorðið verður gjørt um til eitt navnorð og sett saman við øðrum
09-10-2023
Í gomlum døgum stýrdu fyrisetingarnar millum, til, vegna, innan, uttan hvørsfalli, men í dag stýra tær eisini hvønnfalli - tó ongantíð hvørjumfalli
02-10-2023
Á føroyskum eitur einki voksin ella voksið, tá ið vit tosa um vøkstur. Børnini eru vaksin síðan seinast, og talið er vaksið, staðfestir Elini Henriksen
25-09-2023
Tað er ymiskt, hvørjum føllum ymisk sagnorð stýra. Uttan at hugsa okkum um siga vit at vaska bilin, men vaska barninum. Hví er tað so? Elin Henriksen greinar sagnorð og føll
18-09-2023
Orðini sjálv/ur og einsamøll/mallur verða ofta blandað. Ert tú sjálv inni, ella ert tú einsamøll inni? Elin Henriksen, málkøn, greinar munin
11-09-2023
Tá ið vit vísa tolsemi, eru vit rúmlig og góðtakandi, meðan tol merkir at vera tolin. Hesi bæði, tol og tolsemi, verða ofta blandað
04-09-2023
Ynskisháttur verður so at siga bert brúktur í føstum orðasambondum, og tí er næstan altíð talan um boðshátt, sum hevur ð í fleirtali. Latið bara vera við at hugsa um ynskishát
26-06-2023
Fyrr hóskaði myndin av pisu sera væl til føroyskar studentar, tí tey ungu vóru klár at fara á flog úr reiðrinum til Danmarkar at lesa víðari. Myndin er øðrvísi í dag
19-06-2023
At vakna upp og steingja upp eru dømi um danismur, tí á føroyskum siga vit vanliga, at vit vakna, og vit steingja. Einki upp verður lagt afturat
12-06-2023
Størsti parturin av sendingini er um danismur. Orðingar sum "hetta skal síggjast í ljósinum av", "Føroyar eru komnar í ringt ljós" og aðrar eru til viðgerðar
05-06-2023
At vera borin halakukk er vanlig orðing á føroyskum. Vit tosa um upprunan til orðið
22-05-2023