Málteigurin

At vera sjálv er ikki at vera einsamøll
11-09-2023
Orðini sjálv/ur og einsamøll/mallur verða ofta blandað. Ert tú sjálv inni, ella ert tú einsamøll inni? Elin Henriksen, málkøn, greinar munin

Í brævi til Málteigin skrivar lurtari soleiðis: 

Dóttir mín, sjey ára gomul, sigu ofta: eg eri sjálv inni, og tá meinar hon einsamøll. Tá rætti eg hana, men onkuntíð so sigur hon til dømis: So fari eg bara sjálv, um eg ikki vil fara við henni onkrastaðni. Og tá kann eg fara at ivast. Nær eiga vit at siga sjálv, og nær eiga vit at siga einsamøll?

Á heysti 2019 viðgjørdi Málteigurin hetta evnið, og tá brúktu vit eina stuttsøgu eftir Elina Henriksen, sum tilskilar munin millum hesi bæði orðini nokk so væl. 

Til ber at lesa ella lurta eftir søguni her. 

 

Møta inn og raðtøl

Mann er farin at brúka orðingina at møta inn venjing, hvat man tað vera fyri nakað, spyr lurtari, og ein annar vil vita, um mann sigur fyrra og seinna ella fyrsta og annað, tá ið vit tosa um 1. og 2. næstforfólk í felagsskapum av ymsum slag. 

 

KVF og Havnin

Lurtari illneitast inn á Kringvarpið og staðsetingarnar, tí tað gongur út yvir fyrisetingarorðini.

Næstan hvønn dag argast ein við at hoyra misbrúk o.el. líkasælu við nýtslu av fyrisetingarorðum, so tað skurrar í oyrunum.

Dømi: Seinni í sendingini fara vit ÚT í Kallsoynna. Vælsignaði fólk í KvF, ongin fer ÚT í Kalsoynna. Úr Klaksvík fara vit yvir,​​​​ á Syðradal ella Húsar og norður til Mikladals ella Trøllanes. Tað sama er galdandi, um ein t.d. kemur úr Leirvík. Fer ein úr Sortudyki, so fer ein norður í Kalsoynna.

Tit í KvF eiga ikki at "tvinga" okkum uttan fyri Havnina at hugsa okkum í Havn, tá ið vit lurta. Nógv tíðindi og aðrar sendingar eru málsliga ov nógv "ávirkaðar" av Havnini, helst uttan at tit hugsa um tað.

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Hví siga vit bólta rút, hundavakt, manga takk, "banka upp undir borðið"? Onnur evni eru: Forråelse, gentunavnið Vár og munurin á menniskja- og menniskjansligt
22-04-2024
Hvat merkir orðingin við eymk og fret, og hví siga vit soleiðis, spyr lurtari Elina Henriksen í hesari sendingini
15-04-2024
Fyrr helt mann, at babba var barnamál, meðan vaksin søgdu pápi. Hetta er ikki galdandi longur, meðan mann í Suðuroy altíð hevur sagt pabba. Øll trý eru javngóð í dag
08-04-2024
Føroyar hava fingið sína fyrstu løggildu stavsetingarorðabók. Tað merkir, at Stavsetingarorðabókin ásetur almennar, føroyskar stavsetingarreglur, og hvussu vit eiga at stava
25-03-2024
Kvennkynsorðið vreiði er til viðgerðar í dagsins sending, eftir at ein prestur segði vreiða heldur enn vreiði. Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, hvussu hetta hongur saman
18-03-2024
Lurtari hevur hug til at týða danska orðið hygejne til heilsufrøði, men tað er at avmarka hetta hugtakið alt, alt ov nógv, heldur Elin Henriksen, málkøn
11-03-2024
Orðasmíð lyftir tekstir upp á eitt hægri stig. Ein av okkara heilt góðu orðasmiðum er skaldið Martin Joensen og við dømum úr hansara tekstum tosa vit um skaldsligt orðasmíð
04-03-2024
Eitt orð, sum mong ivast í, er danska orðið omsorgssvigt, sum mangan verður týtt til umsorganarsvik. Tvey betri orð eru: umsorganartrot og vansorgan, sigur Elin Henriksen
26-02-2024
Forhoyr og frágreiðing eru ikki tað sama, og lógarverkið brúkar ikki sjóforhoyr. Tí eiga vit at siga sjófrágreiðing á føroyskum, sigur Elin Henriksen, málkøn
19-02-2024
Skriðulop, skalvalop, áarlop og omanlop eru ikki tað sama, men summi kunnu brúkast hvørt um annað
12-02-2024
Føroyska navnalóggávan er ung, og tí eru fleiri stavsetingar til summi nøvn. So sum Elisabeth/Elisabet og Christian/Kristian. Skalt tú brúka -th og ch- fylgja treytir við
29-01-2024
Millum ung hoyrist nýggjur málburður, har tey millum annað siga: 'Tað áhugar meg' heldur enn 'eg havi áhuga' ella 'hatta er áhugavert'
22-01-2024