Durita Fagradal Augustinussen hevur í samband við sína master útbúgving í politikki og umsiting á søgu- og samfelagsdeildini á Fróðskaparsetri Føroya gjørt eina ritgerð um arbeiðsvirði, tað er, hvat fólk leggja dent á, tá tey søkja arbeiði, og talan er um ættarliðuni X, Y og Z, og har støðið er upplýsingar frá 2.479 fólkum, ið hava luttikið í einari stórari spurnakanning.

Høvuðsniðurstøðurnar í kanningini er, at øll trý ættarliðini eru altruistisk, ið er tað øvuta av egoistisk, og sosial, samstundis sum tað er ein ávísur hagtalsligur munur á, hvussu ættarliðini viga virðini.

Kanningin vísir, at Z er tað ættarliðið, sum leggur størstan dent á at fáa góða løn, síðani er talan um ættarlið Y, sum í stóran mun telur barnafamiljur, ið hava ella skulu útvega sær bústað, eins og tey hava bil og børn. Sostatt er tað týdningarmikið fyri tey at fáa eina góða og høga løn, meðan júst lønin er tað, sum ættarlið X vigar minst.

 

Sosiali arvurin lítlan týdning

Eitt, sum kom óvart á Duritu var, at útbúgvingarstøðið hjá foreldrunum ikki hevði stórvegis ávirkan á arbeiðsvirðini hjá teimum spurdu, meðan gransking í Grønlandi vísir, at um mamman hevur eina høga útbúgving, eru sannlíkindini størri fyri at barnið eisini vil hava eina hægri útbúgving.

 

Politiska sannføringina hevur ein ávísan týdning

Kanningin vísir eisini, at tað er ein ávísur munur á, um tú hellir til høgru, vinstru ella ert á miðjuni politiskt. Men spurningurin er, um tað eru tíni politisku arbeiðsvirði, ið ávirka tíni politisku sjónarmið, ella um tað eru tíni politisku sjónarmið, sum ávirka arbeiðsvirðini, sigur Durita, sum í hesari kanningini brúkar eina lýsing av politiska landslagnum, ið Hallbera West hevur gjørt, og har flokkarnir vinstrumegin miðjuna eru Javnaðarflokkurin og Tjóðveldi, á miðjuni Sjálvstýri, Miðflokkurin og Framsókn, og á høgravonginum Sambandsflokkurin og Fólkaflokkurin.

 

Koronafarsóttin ávirkaði arbeiðsmarknaðin

Koronafarsóttin staðfesti, hvussu lætt føroyski arbeiðsmarknaðurin og arbeiðstakarin kunnu umstilla seg til broytingar. Samstundis vísti farsóttin føroyskum arbeiðsgevarum, at 8-16 arbeiðsdagurin kanska ikki altíð er hann, sum gagnar fyritøkuni mest – og als ikki arbeiðstakaranum. Eisini staðfesti hetta tíðarskeiðið, hvussu væl tað ber til at arbeiða heimanífrá. Og júst hetta við valmøguleikum, tá talan er um arbeiðstíðir og arbeiðsstað, hevur eisini týdning, tá tú skalt fáa javnvág í lutfallið millum arbeiðið øðrumegin og familju og frítíð hinumegin.

 

Er føroyski arbeiðsmarknaðurin kappingarførur við arbeiðsmarknaðin uttanlands?

Um føroyski arbeiðsmarknaðurin er kappingarførur við tann útlendska, veldst um, hvat tað er fyri ættarlið, ið tú spyrt, sigur Durita. Hugsa vit um ættarlið Z, ið eru tey, sum eru fødd millum 1997 og 2012, hava tey eina heilt aðra áskoðan á, hvat ein arbeiðsmarknaður er. Hann er í teirra eygum nógv meiri flótandi og altjóðakendir, og til dømis hevur hetta ættarliðið, um tey velja at búseta seg í Føroyum, als onki ímóti at arbeiða fyri útlendskar arbeiðsgevarar, meðan eldru ættarliðini í nógv størri mun síggja seg arbeiða fyri føroyskar arbeiðsgevarar, um tey búgva í Føroyum.

Tey í Z ættarliðinum eru heldur ikki líka starvsloyal sum ættarliðini frammanundan. Fyri tey hevur ein “fortjenstmedalja” fyri trúgva tænasta í 40 ár ikki stórvegis týdning, sigur Durita, og hetta setur eisini krøv til arbeiðsgevararnar, sum mugu vera tilvitaðir um sítt image og hvat, ið krevst av teimum, tí annars fer hetta ættarliðið víðari, tí tey eru ikki bangin fyri at siga upp fyri at royna okkurt annað. Tó eru kvinnurnar í ættarliði Z eitt vet meiri starvsloyalar enn menninir í sama ættarliði.

Í dag verður tað eisini meiri og meiri vanligt, at fólk arbeiða hjá einari fyritøku í einum landi og búgva í einum øðrum, har ið tey eisini arbeiða, tí at internetið hevur kollvelt alt – og eisini arbeiðsmarknaðin.

Durita Fagradal Augustinussen sigur, at føroyski arbeiðsmarknaðurin er kappingarførur, skilt soleiðis, at trivnaðurin er góður, og at arbeiðsloysið er lágt. Men júst lága arbeiðsloysið er eisini eitt tvíeggjað svørð, tí kappingin um starvsfólkini ger, at íverksetan og innovatión verður meiri avbjóðandi, tí tú ikki hevur tey fólkini, ið tú hevur brúk fyri.

 

 

Poula Michelsen

Poula Michelsen er nevndarforkvinna í PM

Umráðandi at tosa við leiðaran hjá sær

Fyri ung hevur tað stóran týdning at tosa við leiðaran hjá sær, sigur Poula Michelsen, ið er nevndarforkvinna í PM, ið er ein fyritøka, sum varð stovnað í 1974, og sum í dag telur 180 starvsfólk, har av størsti parturin – 110 fólk, arbeiða við reingerð, heilsølan telur 60 fólk og Kjøtbúðin 10.

Tey ungu kenna seg trygg, um tey vita, at tey kunnu tosa við leiðaran hjá sær, og at leiðarin kann rúma teimum, sigur Poula, sum eisini vísir á, at tey ungu vilja verða hoyrd, fáa viðurkenning, tey vilja hava avbjóðingar, samstundis sum lønin eisini hevur ein ávísan og sosiala umhvørvi stóran týdning.

Fyri ung í dag – og kanska serliga ung í framtíðini, hava virðini hjá fyritøkuni stóran týdning, og har verður hugsað um eitt nú burðardygd, heimsmálini og hvussu tú fert við fólki, sigur Poula, sum leggur afturat, at PM ofta fær vitjan av skúlum og lesandi, sum skriva uppgávur, og tá verður ofta spurt um hesi viðurskifti.

Ung vilja vita, hvat arbeiðsgevarin væntar av teimum, og hvat tey fáa afturfyri. Tey eru sera ágrýtin og arbeiðssom, men eru skjót at skifta, um tey halda seg kunna fáa okkurt betri aðrastaðni. Tey brúka eisini nógvar pengar, eitt nú á matstovu og til klæðir, sigur Poula Michelsen.

Tað hevur stóran týdning at fáa fatur á ungum starvsfólkum. Tey eru framtíðin og tey koma við nýggjum hugskotum, samstundis sum tey eitt nú eisini eru frítíðaravloysarar og ambassadørar hjá fyritøkuni, sigur Poula Michelsen, nevndarforkvinna í PM.

 

Bergtóra Høgnadóttir er HR-leiðari hjá SEV

Samfelagsligi týdningurin hjá SEV hevur nógv at siga fyri starvsfólkini

Tað sigur Bergtóra Høgnadóttir, ið er HR-leiðari hjá orkufelagnum SEV. Tað, at framleiða streym til allar Føroyar, samstundis sum málið er, at streymorkan í 2030 skal vera grøn, er nakað, sum hevur týdning fyri starvsfólkini. Og tað síggja vit eisini í umsóknunum, sum vit fáa.

Og SEV er ein av krumtappunum í føroyska samfelagnum, og starvsfólkahópurin er eisini rættiliga fjøltáttaður, tá talan er um eitt nú útbúgving og aldur. 

Eitt, sum hevur stóran týdning á einum arbeiðsplássi, er sálarligur tryggleiki, ið kann hava stóran týdning fyri bæði arbeiðsgevaran og arbeiðstakaran. Bergtóra nevnir sum dømi eitt starvsfólk, sum hevur gjørt okkurt skeivt, og sum sigur hetta við leiðaran, sum síðani revsar viðkomandi við eitt nú at “frysta” viðkomandi út, og kanska enntá happar starvsfólkið, meðan onnur hoyra. Næstu ferð hetta starvsfólkið ger eitt mistak, eru sannlíkindini munandi minni fyri at viðkomandi fer til leiðaran hjá sær – og sostatt verður feilurin ikki rættaður. Hinvegin, so lærir tú av tínum feilum, og skaðin verður avmarkaður, tí tú sigur frá. Men tá skal tað vera í einum tryggum arbeiðsumhvørvi.

 

Setanarsamrøðan fer báðar vegir

Vanliga fatanin av einari setanarsamrøðu er, at tað er arbeiðsgevarin, sum spyr fyri at fáa eina hóming av, hvør umsøkjarin er. Men tað er eisini umsøkjarin, sum skal seta arbeiðsgevaranum spurningar um arbeiðsplássið fyri at tryggja sær, at hetta nú er tað rætta fyri hann ella hana, sigur Bergtóra, sum leggur afturat, at viðkomandi ivaleyst er í einum øðrum starvi frammanundan, og tá er gott at vita, um tað er rætt at skifta arbeiði.

Eisini er tað gott at hava eina starvsfólkasamrøðu, tá tú hevur verið í starvi fyrstu tríggir mánaðirnar.

 

Ein av spurningunum, ið Durita Fagradal Augustinussen setti teimum 2.479 fólkunum í spurnakanningini, var, hvat er mest umráðandi fyri teg, tá tú velur nýtt starv. Og soleiðis var svarað:

Hvat er mest umráðandi fyri teg, tá ið tú velur nýtt starv?

Upp á spurningin “Hvat er mest umráðandi fyri teg, tá tú velur nýtt starv” svaraðu 88 prosent av teimum spurdu, at mær dámar tað, eg geri.

52 prosent svaraðu, at mínir førleikar verða viðurkendir.

47 prosent svaraðu at læra og mennast so nógv sum gjørligt.

21 prosent svaraðu framtíðarútlit fyri stórari inntøku.

46 prosent at arbeiðsdagurin er fjølbroyttur.

7 prosent svaraðu, at tað, sum fyrrverandi og núverandi starvsfólk á arbeiðsplássinum siga, hevur mest týdning fyri tey, tá tey velja nýtt starv.

27 prosent svaraðu góða byrjanarløn.

19 prosent svaraðu at vera skjótt framflutt ella framfluttur.

52 prosent svaraðu at hava møguleika at sleppa til orðanna var mest umráðandi fyri tey.

41 prosent svaraðu at fara til arbeiðis og loysa uppgávur, tá tað passar mær.

21 prosent hildu tað vera umráðandi ikki at arbeiða yvirtíð.

Heili 90 prosent svaraðu, at tað at hava eina ávirkan við tí arbeiði eg geri.

44 prosent svaraðu at framstanda gott framman fyri øðrum.

Upp á spurningin “Hvat er mest umráðandi fyri teg, tá tú velur nýtt starv”, svaraðu  25 prosent, at har er ein mentor, ið eg kann læra frá.

61 prosent svaraðu, at starvsfelagar og leiðsla eru jalig, sjálvt um eg havi gjørt eitt mistak.

34 prosent svaraðu óformligt og avslappað arbeiðsumhvørvi.

31 prosent at arbeiði ikki er streingjandi.

65 prosent svaraðu, at mær dámar tað, ið fyritøkan / arbeiðsplássið ger, tað vil siga framleiðir, arbeiðir við og so framvegis.

51 prosent svaraðu, at starvstryggleiki var mest umráðandi fyri tey.

21 prosent svaraðu umdømi hjá fyritøkuni / arbeiðsplássinum.

9 prosent svaraðu at fáa nógvar ágóðar so sum teldu, fartelefon og bil var mest umráðandi fyri tey, tá tey velja nýtt starv.

70 prosent svaraðu góðar karmar á arbeiðsplássinum.

27 prosent at hava nógv at gera gjøgnum arbeiðsdagin.

36 prosent at arbeiði kennist umboðandi fyri teg sum persón.

45 prosent svaraðu, at eg kann hava beinleiðis ávirkan á arbeiðsplássinum.

30 prosent svaraðu, at arbeiðsplássið ikki er ov langt heimanífrá.

79 prosent svaraður góðir starvsfelagar.

Og 4 prosent svaraðu, at heiti á starvinum er mest umráðandi fyri tey, tá tey velja nýtt starv.

 

Meiri er at hoyra í sendingini Tíðarrák (5:5)