Málteigurin

Falskir vinir í málinum
06-04-2021
At tvey orð eru 'falskir vinir' vil siga, at tvey orð, sum líkjast, hava hvør sína merking á ymsum málum

'Eg spottaði hana í gjár'.

Summi høvdu øtast við og spurt hví, meðan onnur høvdu spurt hvar?

Hetta er dømi um enskt orð, 'to spott', og føroyskt orð, at spotta, sum líkjast, men hava fullkomuliga hvør sína merking. Falskir vinir, sum tað eisini verður kallað.

'Falskir vinir' elva ofta til misskiljingar, og enn verri verður tað, tá ið eitt orð úr einum øðrum máli verður tikið inn í eins egna mál, sum longu hevði orðið frammanundan, men við heilt aðrari merking, greiðir Elin Henriksen, málkøn, frá.

- At spotta er tað sama sum at háða, halda fyri gjøldur. Men enska spotta er komið inn við merkingini at leggja til merkis, at vera var við, at bera eyga við, sigur hon.

 

Við Tórði á túri

Lurtari spyr, um heitið á sendingini, Við Tórði á túri, í útvarpinum er rætt. Elin Henriksen sigur, at heitið á sendingini kann verjast sum orðaspæl.

- Vit hava samansetingina 'á túri' í orðingum, har fólk fara til skips: 'teir eru á saltfiskatúri' - 'koma heim av túri'. 'Túrarnir' hjá Tórði eru tó sum oftast uppi á landi. Vit kundu eisini sagt 'Við Tórði á ferð', men so missa vit rytmu og stavrím.

 

Málburður í miðlunum

Nakrar orðingar úr miðlunum eru eisini til viðgerðar, so sum seta á stovn, ikki nakra og dupult so fá.

Harafturat verður navnið á nýggjum depli til stutttíðarpláss til eldri fólk eisini umrøtt.

Navnið á deplinum er URD, og tað kemur av orðunum umlætting, rehabilitering og depil.

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Í orðum sum tøkulag og tøkugjald kemur orðið, tøku-, av orðinum taka. Sagnorðið verður gjørt um til eitt navnorð og sett saman við øðrum
09-10-2023
Í gomlum døgum stýrdu fyrisetingarnar millum, til, vegna, innan, uttan hvørsfalli, men í dag stýra tær eisini hvønnfalli - tó ongantíð hvørjumfalli
02-10-2023
Á føroyskum eitur einki voksin ella voksið, tá ið vit tosa um vøkstur. Børnini eru vaksin síðan seinast, og talið er vaksið, staðfestir Elini Henriksen
25-09-2023
Tað er ymiskt, hvørjum føllum ymisk sagnorð stýra. Uttan at hugsa okkum um siga vit at vaska bilin, men vaska barninum. Hví er tað so? Elin Henriksen greinar sagnorð og føll
18-09-2023
Orðini sjálv/ur og einsamøll/mallur verða ofta blandað. Ert tú sjálv inni, ella ert tú einsamøll inni? Elin Henriksen, málkøn, greinar munin
11-09-2023
Tá ið vit vísa tolsemi, eru vit rúmlig og góðtakandi, meðan tol merkir at vera tolin. Hesi bæði, tol og tolsemi, verða ofta blandað
04-09-2023
Ynskisháttur verður so at siga bert brúktur í føstum orðasambondum, og tí er næstan altíð talan um boðshátt, sum hevur ð í fleirtali. Latið bara vera við at hugsa um ynskishát
26-06-2023
Fyrr hóskaði myndin av pisu sera væl til føroyskar studentar, tí tey ungu vóru klár at fara á flog úr reiðrinum til Danmarkar at lesa víðari. Myndin er øðrvísi í dag
19-06-2023
At vakna upp og steingja upp eru dømi um danismur, tí á føroyskum siga vit vanliga, at vit vakna, og vit steingja. Einki upp verður lagt afturat
12-06-2023
Størsti parturin av sendingini er um danismur. Orðingar sum "hetta skal síggjast í ljósinum av", "Føroyar eru komnar í ringt ljós" og aðrar eru til viðgerðar
05-06-2023
At vera borin halakukk er vanlig orðing á føroyskum. Vit tosa um upprunan til orðið
22-05-2023
Lurtari spyr, nær vit brúka orðið, longur, og nær vit brúka orðið, longri. Mállærureglurnar eru greiðar, men ikki allir málfrøðingar eru samdir
15-05-2023