Málteigurin

Soltimjólk skal vera í einum
27-09-2021
Um mjólkin eitur soltimjólk, skal orðið vera í einum. Tað er tað ikki á pakkunum, tí ongin bindistrika er, og tí eigur heitið at vera soltin mjólk, tí mjólk er kvennkyn

Solti mjólk stendur á grønu mjólkarpakkunum. Er tað rætt at siga solti mjólk, um mjólkin er 'hon'?

Verður tað skrivað í tveimum orðum, so skal tað sjálvandi vera 'soltin mjólk'. Mjólk er kvennkyn, hon er soltin. Vit kunnu ikki siga, at hon er soltið (við ð), sigur Elin Henriksen, málkøn, og vísir á, at á mjólkarpakkunum er ongin bindistrika, og tí er talan um tvey orð: solti mjólk. 

Soltin er lýsingarorð, bendist eins og vakin, ella løgin. Hann er løgin, hon er løgin, tað er løgið.

Og sama støða ger seg galdandi við lættimjólk.

 

Í Góðan morgun, Føroyar

Halda tey røðu ella røður, og eitur tað í Góðan morgun, Føroyar ella í Góðan morgun, Føroyum?

- Eg haldi, at tað snildasta hevði verið als ikki at fingið sær heiti, ið eru so torfør at benda, sigur Elin Henriksen.

Hon greiðir frá, at í hesum føri eru 'Føroyar' partur av heitinum og verður ikki bent: Vit hoyrdu í 'Góðan morgun, Føroyar', at ...

Hyggjuráðini frá Elini Henriksen eru tó, at tað besta er at seta eitt eyka orð inn: 'Vit hoyrdu í sendingini 'Góðan morgun, Føroyar', at ...

 

Heming og bygdanøvn

Hvat er tað at eta heming á seg? Og skulu bygdanøvn bendast, tá til dømis andlát verða lisin upp í útvarpinum?

Lurtari ger vart við, at onkuntíð eru staðarnøvnini bend, og onkuntíð ikki. Hví tað? Og hvat er rættari?

Elin Henriksen greiðir frá, at tað gamla er at benda bygda- og staðarnøvnini, soleiðis at man sigur Toftum heldur enn Toftir, Strondum heldur enn Strendur og Vági heldur enn Vágur.

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Um føroyskum máli skal vera lív lagað, ræður fyrst og fremst um at vera góður við tað. Elin Henriksen og Solby Christiansdóttir taka samanum í seinasta Málteiginum
29-04-2024
Hví siga vit bólta rút, hundavakt, manga takk, "banka upp undir borðið"? Onnur evni eru: Forråelse, gentunavnið Vár og munurin á menniskja- og menniskjansligt
22-04-2024
Hvat merkir orðingin við eymk og fret, og hví siga vit soleiðis, spyr lurtari Elina Henriksen í hesari sendingini
15-04-2024
Fyrr helt mann, at babba var barnamál, meðan vaksin søgdu pápi. Hetta er ikki galdandi longur, meðan mann í Suðuroy altíð hevur sagt pabba. Øll trý eru javngóð í dag
08-04-2024
Føroyar hava fingið sína fyrstu løggildu stavsetingarorðabók. Tað merkir, at Stavsetingarorðabókin ásetur almennar, føroyskar stavsetingarreglur, og hvussu vit eiga at stava
25-03-2024
Kvennkynsorðið vreiði er til viðgerðar í dagsins sending, eftir at ein prestur segði vreiða heldur enn vreiði. Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, hvussu hetta hongur saman
18-03-2024
Lurtari hevur hug til at týða danska orðið hygejne til heilsufrøði, men tað er at avmarka hetta hugtakið alt, alt ov nógv, heldur Elin Henriksen, málkøn
11-03-2024
Orðasmíð lyftir tekstir upp á eitt hægri stig. Ein av okkara heilt góðu orðasmiðum er skaldið Martin Joensen og við dømum úr hansara tekstum tosa vit um skaldsligt orðasmíð
04-03-2024
Eitt orð, sum mong ivast í, er danska orðið omsorgssvigt, sum mangan verður týtt til umsorganarsvik. Tvey betri orð eru: umsorganartrot og vansorgan, sigur Elin Henriksen
26-02-2024
Forhoyr og frágreiðing eru ikki tað sama, og lógarverkið brúkar ikki sjóforhoyr. Tí eiga vit at siga sjófrágreiðing á føroyskum, sigur Elin Henriksen, málkøn
19-02-2024
Skriðulop, skalvalop, áarlop og omanlop eru ikki tað sama, men summi kunnu brúkast hvørt um annað
12-02-2024
Føroyska navnalóggávan er ung, og tí eru fleiri stavsetingar til summi nøvn. So sum Elisabeth/Elisabet og Christian/Kristian. Skalt tú brúka -th og ch- fylgja treytir við
29-01-2024