Málteigurin

Fólk eru smittað - ikki smittaði
03-01-2022
Hóast mong siga, at fólk eru smittaði ella liðini mannaði, so er tað rætta smittað ella mannað. Tað fyrra er ikki góðkent í skriftmálinum

Nú eru næstan 1.000 fólk smittað. Seinastu næstan tvey árini hava hesi orðini verið dagligur partur av tíðindaflutninginum, men hvussu er við lýsingarháttinum í fleirtali - fær hann i í endan ella ikki?

Eitur tað liðini eru mannaði ella mannað, brøvini eru skrivaði ella skrivað ella fólk eru smittaði ella smittað?

 

Mega og sodavatn

Orð sum kul, feitt og mega eru orð, eru orð, sum verða serstakliga nógv brúkt, meðan onnur orð við somu merking detta út úr málinum, tí tey ikki verða brúkt longur.

Mega er eitt orð, sum styrkir tað, sum tú sigur - júst sum ógvuliga, sera, óvanliga og so framvegis.

Um tú slært ógvuliga upp í samheitaorðabókini, finnur tú 146 uppskot um orð at seta ístaðin fyri mega/ógvuliga.

Hvussu bendast sodavatn og øl í fleirtali?

Vatn og øl eru hvørkikyn, men hvussu siga vit, tá vit bíleggja fleiri?
Tvær sodavatn ella sodavatnir og tvær øl ella ølir?

 

Fjarritari og hiti

Umframt hesi evni tosa vit eisini um, hvørt tað er rætt at siga fjarritari í Gekkinum, tá eitt fólk ringir inn til spælið og tosar fyri eitt annað.

Lurtari vil vera við, at tað er skeivt at brúka fjarritari.

Og so spyr lurtari, hví vit siga hitin, tá ið tað er kalt:

Í veðurtíðindunum hoyrist viðhvørt, - og aftur nú ein dagin: 'Hitin liggur um frostmarkið og 3 stig.'
Er tað ikki øvugt at tosa um hita, tá tað er so kalt sum um frostmarkið?
 

 

 

Mynd: Fyrsti Málteigurin í 2022 var sendur beinleiðis úr heiminum hjá Elini Henriksen á Strondum.
Myndatøka: Alexander Gaard

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Um føroyskum máli skal vera lív lagað, ræður fyrst og fremst um at vera góður við tað. Elin Henriksen og Solby Christiansdóttir taka samanum í seinasta Málteiginum
29-04-2024
Hví siga vit bólta rút, hundavakt, manga takk, "banka upp undir borðið"? Onnur evni eru: Forråelse, gentunavnið Vár og munurin á menniskja- og menniskjansligt
22-04-2024
Hvat merkir orðingin við eymk og fret, og hví siga vit soleiðis, spyr lurtari Elina Henriksen í hesari sendingini
15-04-2024
Fyrr helt mann, at babba var barnamál, meðan vaksin søgdu pápi. Hetta er ikki galdandi longur, meðan mann í Suðuroy altíð hevur sagt pabba. Øll trý eru javngóð í dag
08-04-2024
Føroyar hava fingið sína fyrstu løggildu stavsetingarorðabók. Tað merkir, at Stavsetingarorðabókin ásetur almennar, føroyskar stavsetingarreglur, og hvussu vit eiga at stava
25-03-2024
Kvennkynsorðið vreiði er til viðgerðar í dagsins sending, eftir at ein prestur segði vreiða heldur enn vreiði. Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, hvussu hetta hongur saman
18-03-2024
Lurtari hevur hug til at týða danska orðið hygejne til heilsufrøði, men tað er at avmarka hetta hugtakið alt, alt ov nógv, heldur Elin Henriksen, málkøn
11-03-2024
Orðasmíð lyftir tekstir upp á eitt hægri stig. Ein av okkara heilt góðu orðasmiðum er skaldið Martin Joensen og við dømum úr hansara tekstum tosa vit um skaldsligt orðasmíð
04-03-2024
Eitt orð, sum mong ivast í, er danska orðið omsorgssvigt, sum mangan verður týtt til umsorganarsvik. Tvey betri orð eru: umsorganartrot og vansorgan, sigur Elin Henriksen
26-02-2024
Forhoyr og frágreiðing eru ikki tað sama, og lógarverkið brúkar ikki sjóforhoyr. Tí eiga vit at siga sjófrágreiðing á føroyskum, sigur Elin Henriksen, málkøn
19-02-2024
Skriðulop, skalvalop, áarlop og omanlop eru ikki tað sama, men summi kunnu brúkast hvørt um annað
12-02-2024
Føroyska navnalóggávan er ung, og tí eru fleiri stavsetingar til summi nøvn. So sum Elisabeth/Elisabet og Christian/Kristian. Skalt tú brúka -th og ch- fylgja treytir við
29-01-2024