Málteigurin

Eingin kann vera eyðmjúkur og errin í senn
14-11-2022
At vera eyðmjúkur merkir at vera lítillátin, og tað hevur øvugta merking av orðinum, errin. Tí gevur tað onga meining at brúka bæði í sama setningi, sigur Elin Henriksen

Lurtari hevur sent okkum tvey dømi um nýtslu av orðinum, eyðmjúkur, sum lurtarin ikki kennist við. 

'Eg eri eyðmjúk og stolt av teimum 105 persónligu atkvøðunum eg fekk í gjár'.

'Vit eru sera errin og eyðmjúk um at kunna boða frá, at Atlantic Airways sum fyrsta føroyska fyritøka og fyrsta norðurlendska flogfelag er vorðið partur av Sólblómuskipanini'.

Er hetta røtt nýtsla, spyr lurtarin. 

Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, at orðið hevur serliga verið nýtt í trúarhøpi. Menniskju eru vanliga eyðmjúk mótvegis Gudi. Vit kundu eisini verið meira eyðmjúk mótvegis náttúruni - havt størri virðing og dugað at sæð, at náttúran er sterkari enn vit.

- Men tað gevur lítla meining, at eitt valevni brúkar orðið 'eyðmjúkt' um seg sjálvt. Tað er alt ov sterkt orð, og í seinna døminum gevur tað als onga meining at nýta orðið eyðmjúk - og so enntá saman við orðinum errin. Tað ber als ikki til. Eingin kann vera eyðmjúkur og errin í senn, orðini eru andnevni (antonym), tey merkja tað øvuta av hvørjum øðrum, sigur Elin Henriksen. 

 

Blaka og kasta og núliðin tíð

Lurtari vil vita, hvør munurin er á orðunum, blaka og kasta? Og hvussu so við orðinum, tveita?

Og ein annar spyr, hvat munurin er, tá ið tosað verður um eina hending, 'ið er farin fram' ella eina hending, 'ið fer fram'?

Her er talan um núlidna og tálidna tíð, er stutta og greiða svarið frá Elini Henriksen. 

 

Fyrisetingar, sum taka hvørjumfall

Fyriseting Dømi
At Vit leggja at landi. Hon gekk tætt at honum
Av Vit fara til handils og taka vørur av hillunum. 
Frá Vit fara frá húsum. Gávan var frá mammuni. Frá tí degi var alt í lagi
Hjá Hjá mær, hjá tær, hjá henni, hjá honum, hjá tí, hjá okkum, hjá tykkum
Móti taka ímóti onkrum, hava okkurt ímóti tí, seta stólin inn móti vegginum
Nær Vit eru nær húsum. Hann er nær henni. Nú ert tú nær málinum
Nærindis Vit eru nærindis bygdini. Húsini standa nærindis sjónum
Undan Tak stólin undan borðinum. Nú undan jólum er nógv at gera
Úr Vit fingu onki burtur úr skeiðnum. Tá ið døgurðin er liðugur, leggur tú uppúr
Sambært Sambært veðurtíðindunum, sambært honum, sambært lógini 
Viðvíkjandi Hesum viðvíkjandi. Viðvíkjandi málinum um ...

 

Hesi bæði seinastu orðini er ofta ivi um. Og svarið er, at tey taka altíð hvørjumfall, sigur Elin Henriksen.

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Lurtari spyr, nær vit brúka orðið, longur, og nær vit brúka orðið, longri. Mállærureglurnar eru greiðar, men ikki allir málfrøðingar eru samdir
15-05-2023
Tað er sera ymiskt, um fólk siga, hvat ella hvør er støðan, munurin og trupulleikin. Svarið er torskilt, tí tað er munur á spurnarfornøvnum og spurnarhjáorðum
08-05-2023
Bakið og ryggurin eru hvør sítt. Ryggurin er ryggjageislarnir, meðan bakið er uttaná
01-05-2023
Hóast bæði hiti og varmi eru gomul, norrøn orð, so er hiti meira góðkent enn varmi
24-04-2023
Føroyska orðið, danga, sum er skip í ringum standi, kemur av enska orðinum, 'danger'
17-04-2023
Enska orðið, 'baby', er trupult at lata í føroyskan málbúna. Vit vita ikki, hvat kyn orðið er, og harvið er óskil á bendingarmynstrinum
03-04-2023
Begynna og snakka og byrja og tosa vísa ymsar stíllegur og eru tvey dømi av mongum um, hvussu fjølbroytt føroyskt er
27-03-2023
Málslig purisma snýr seg stutt sagt um at vilja varðveita sítt egna mál so reint sum møguligt og avmarka ávirkanina úr øðrum málum
20-03-2023
Tað hevði uttan iva verið nógv lættari hjá børnum at telja og at rokna, um vit søgdu fjøruti, fimmti, seksti og tvey hundrað og sjeytitrý, heldur Elin Henriksen, málkøn
13-03-2023
Vit eiga nógv ymisk orð fyri fremmandaorðið, faktiskt, og tað hevði verið gleðiligt, um vit høvdu brúkt fleiri av teimum, heldur Elin Henriksen
06-03-2023
Hvítu kassarnir, sum vóru brúktir til brennivín fyrr, eru úr polystyren, men verða vanliga nevndir tundur ella flamingo millum føroyingar. Men tundur og flamingo eru hvør sítt
27-02-2023
Orsøkin til, at barnsburður hevur ð, meðan tvíburi ikki hevur ð, er, at talan er um tvey ymisk orð, hóast tey eru skyld hvørt við annað
20-02-2023