- Tíðindi, mentan og ítróttur
Nátasjúka ger framvegis um seg
Tað stendur í nýggjari vísindaligari grein um sambandið millum havhest og sjúkuna, sum vit í dag kalla nátasjúka, men sum føroyingar søguliga eisini hava kallað september-lungnabruna.
Tað eru Elsubeth M. Fossádal, Mansour Grand og Shahin Gaini, sum hava granskað nýggjari tilburðir av nátasjúku í Føroyum.
Havhestur og havhestaungi ella náti kunnu bera bakteriuna Chlamydophila psittaci, sum kann smitta andaleiðirnar hjá veiðumanninum og geva eitt slag av lungnabruna kallað psittacosis ella papageykafepur.
Í 30'unum doyðu 179 fólk í Føroyum av nátasjúkuni. Deyðatíttleikin var 20 %, men heili 80 % fyri kvinnur, sum vóru við barn. Í 1939 var nátaveiða bannað orsakað av hesum, og veiðan varð ikki tikin upp aftur fyrr enn í 1954.
Betraðu reinførisvanarnir hava havt við sær, at talið av staðfestum sjúkutilburðum hevur verið støðugt fallandi. Níggju tilburðir hava verið fráboðaðir Landslæknanum seinastu 27 árini - 4 hava verið staðfestir og viðgjørdir í Føroyum í árunum 2016-2017. Hesir tilburðir verða viðgjørdir í greinini hjá Elsubeth M. Fossádal, Mansour Grand og Shahin Gaini, .
Greinin staðfestir millum annað, at læknar og onnur starvsfólk, sum viðgera sjúklingar, sum hava verið í sambandi við havhest, eiga at kenna hesa sjúku.
Greinin er útgivin í tíðarritinum Infectious Diseases.